ΚΑΤΟΧΙΚΑ - περιοχή Βόχας Κορινθίας

ΟΙ ΖΗΜΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΞΕΝΗΣΑΝ ΤΑ ΙΤΑΛΙΚΑ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΑ ΚΑΤΟΧΗΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΗΣ ΒΟΧΑΣ

Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι ζημιές που προξένησαν οι Ιταλοί στα σχολικά κτίρια και στα σχολικά έπιπλα.

Ειδικότερα, για τα χωριά της Βόχας οι ζημιές παρουσιάζονται στον ακόλουθο πίνακα.

ΟΙ ΖΗΜΙΕΣ ΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ

Στις εκθέσεις των Επιθεωρητών Εκπαίδευσης Κορινθίας που διενεργήθηκαν τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο του έτους 1945 πληροφορούμαστε ότι στο Ζευγολατειό το δημοτικό σχολείο υπέστη αρκετές φθορές, ιδιαίτερα στους υαλοπίνακες (παράθυρα με τζάμια του κτιρίου), ενώ τα περισσότερα των θρανίων καταστράφηκαν και οι μαθητές κάθονταν επί ποικίλων καθισμάτων τα οποία τα έφερναν απο τα σπίτια τους. Επίσης κατεστράφηκαν πλήρως τα όργανα πειραματικής φυσικής και χημείας που υπήρχαν, όπως και πολλά απο τα βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης. 

Στο Βοχαϊκό το σχολικό κτίριο υπέστη μεγάλες φθορές. Τα περισσότερα των θρανίων καταστράφηκαν και αυτά που είχαν απομείνει επαρκούσαν για τους μισούς μαθητές. Εκτός των θρανίων, δεν είχε απομείνει στο σχολείο άλλο αντικείμενο.

Στο Βραχάτι το σχολικό κτίριο υπέστη μεγάλες φθορές, μεγάλο μέρος των θρανίων καταστράφηκε και όσα απέμειναν κάλυπταν τους μισούς μαθητές, ενώ καταστράφηκαν και τα περισσότερα όργανα φυσικής πειραματικής και χημείας όπως το ίδιο συνέβη και με τα περισσότερα βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης.

Στο Βέλο το σχολικό κτίριο υπέστη αρκετές φθορές, γύρω στα 60 θρανία δίεδρα καταστράφηκαν. Αυτά που απέμειναν επαρκούν για τους μαθητές. Διασώθηκαν και λίγα διδακτικά όργανα.

Στη Νεράντζα το σχολικό κτίριο είχε υποστεί μικρές φθορές. Είχε επάρκεια θρανίων αλλά όλα τα διδακτικά μέσα είχαν καταστραφεί πλήρως.

Πηγή: Γενικά Αρχεία Κράτους περιφερειακής ενότητας Κορινθίας

[*]. Έρευνα - επιμέλεια - συγγραφή

Κωνσταντίνος Σ. Σχοινοχωρίτης

Ιστορικός - συγγραφέας

Τηλ. 6945 83 20 94

Ίδρυση αεροδρομίου στο Βέλλο Κορινθίας

Αρχές δεκαετίας 1930 είχε εξετασθεί η ίδρυση αεροδρομίου στην περιοχή του Περιγιαλίου. Λόγω όμως της υπερβολικής τιμής που ζήτησαν τότε οι κάτοικοι για να πωλήσουν τα κτήματά τους, η ίδρυση του αεροδρομίου στο χωριό Περιγιάλι ματαιώθηκε. Στη συνέχεια ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Διαχείρισης της κοινής χορτονομής ιδιοκτησίας Βέλλου Κορινθίας προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την περίσταση και με σχετικό υπόμνημα προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο έκαναν μια συγκεκριμένη πρόταση όπως αυτή παρουσιάζεται στο σχετικό ακόλουθο έγγραφο, προκειμένου να ιδρυθεί το αεροδρόμιο στο Βέλλο.

Το υπόμνημα στάλθηκε από το Βέλλο στις 3 Ιανουαρίου του έτους 1932 και φέρει τις υπογραφές της Επιτροπής Α.Σ.Δ.Κ.Χ (Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Διαχείρισης Κοινής Χορτονομής) Ιδιοκτησίας Βέλλου. Ειδικότερα, υπογράφουν οι Παν. Ν. Μασούρης (Πρόεδρος) και ως μέλη οι Θεοδ. Α. Ράπτης, Τρυφ. Δ. Ράπτης, Ευαγ. Χρυσικόπουλος, Ανδρ. Κανελλόπουλος.

Τελικά, μετά το Περιγιάλι ούτε η περίπτωση του Βέλλου προχώρησε και το αεροδρόμιο ιδρύθηκε στο Λέχαιο.

[*]. Έρευνα - επιμέλεια - συγγραφή

Κωνσταντίνος Σ. Σχοινοχωρίτης

Ιστορικός - συγγραφέας

Τηλ. 6945 83 20 94

Κατηγορίαι κατοίκων Τριπόλεως εναντίον Ρήγα Παλαμήδη [14.4.1823]

 «Κατηγορίαι κατοίκων Τριπόλεως εναντίον Ρήγα Παλαμήδη [14.4.1823]»

Υπερτάτη Διοίκησις

Δια της παρούσης ημών αναφέρομεν τη Υπερτάτη Διοικήσει ότι ο εκ της κακοηθεστάτου διαγωγής του γνωστός τοις πάσιν Ρήγας Παλαμήδης, φύσει δημηγέρτης ων και στασιαστής, δεν έλειψεν (ως και τον παρελθόντα χρόνον επεχειρίσθη) και εφέτος να μεταχειρισθή παντοίους και πολυποικίλους τρόπους δια να καταταράξη την κοινήν ησυχίαν και αρμονίαν της πατρίδος μας, ώστε ενώ ημείς άπαντες κοινώς αποφασίσαντες δια να ζήσωμεν ησύχως και εν άκρα ομονοία εκλέξαμεν τους αναγκαίους πληρεξουσίους επαρχίας και πολιτείας μας, ως το εκδοθέν θέσπισμα της Διοικήσεως επέταττεν, αποστείλαντες αυτούς όπου η Εθνική Συνέλευσις διατριβήση, οι οποίοι δια γράμματός των απεφάσισαν παραστάτην της επαρχίας μας τον ευγενέστατον κύριον Γεώργιον Μπάρμπογλην, ο ρηθείς Ρήγας, δια πολυειδών μέσων, φοβερισμού και κολακείας επισύρας μερικούς, φατρίαν εσύστησεν, δια της οποίας επεχειρήθη πολλούς δυναστικούς και βιαίους τρόπους να αναιρέση τους αποφασισθέντας και νομίμως εκλεχθέντας παρά της επαρχίας μας πληρεξουσίους.

Δεν έλειψεν εισέτι δια των μέσων όπου μετεχειρίσθη να διορίση κάποιον Κολιόν Δαρειώτην αδικαιωμάτως να συλλάβη ένα πληρεξούσιον όστις είχεν επάνω του τα αναγκαία κοινώς γινομένα συμφωνητικά κοινά και μερικά γράμματα, καθώς οι ρηθέντες πληρεξούσιοι τούτο ανέφερον εις την Υπερτάτην Διοίκησιν με τον ερχομόν τους, ως είναι πασίδηλον. Μεδ προθυμίαν λοιπόν έκτοτε κακώς μεθοδευόμενος άρχισεν δια να οργανίση με διαφόρους βιαίους υπογραφάς την αναίρεσιν των πληρεξουσίων μας.

Ημείς γνωρίζοντες καθαρά την διάθεσίν του όπου δεν αποβλέπει εις τον κοινόν όφελος της επαρχίας μας, ηξεύροντες και την βδελυράν διαγωγήν του, όπου μόνον δια τα ίδιά του τέλη και κακούς σκοπούς ταύτα μεταχειρίζεται κατά την φαντασίαν του, δεν ημπορούμεν να αποσιωπήσωμεν και να αφιερώσωμεν τα δικαιώματά μας εις παρόμοιον ταραχοποιόν υποκείμενον, ενώ συστηματικώς εκλέξαμεν τον παραστάτην μας. Ούτε αυτόν τον Ρήγα ούτε κανένα άλλον δεχόμεθα. Όθεν παρακαλούμεν την Υπερτάτην Διοίκησιν να μην δώση ώτα ακοής εις τα όσα ο ρηθείς Ρήγας προβάλει και εις όσα γράμματα παρρησιάσει με διαφόρους υπογραφάς, ότι σχεδόν αι περισσότεραι υπογραφαί ημών των ιδίων είναι δυναστικώς και αθελήτως γινομέναι, καθώς και στοματικώς πολλοί εις διάφορα μέλη της Εθνικής Συνελεύσεως τούτο παρεστήσαμεν.

Και, αν το δυνατόν, δια να ησυχάση η επαρχία μας του λοιπού από τα παρόμοια και να ελευθερωθή από ένα τοιούτον κάκιστον αντιπατριώτην μας, να απομακρυνθή και να του γένη η αναγκαία Παιδεία, ότι διόλου από ένα ταραχοποιόν τοιούτον δεν έχομεν ευχαρίστησιν.

Ημείς έχομεν πολλά παραδείγματα πρόσφατα της φιλοταραχίας, αισχροκερδείας και απανθρωπίας του, επειδή ενώ αρχίσαμεν να αισθανώμεθα οπωσούν την ελευθερίαν μας, πόσα και ποία κακά δεν μας επροξένησεν και πόσους αδελφούς μας χριστιανούς δια της κακής κυβερνήσεώς του απώλεσεν εις την εν Δερβενίοις εκστρατείαν του? Πόσα μετρητά τότε κατέφαγεν όπου δια λόγου εξόδων της εκστρατείας του έλαβεν? Λοιπόν ως δεδοκιμασμένος, η Υπερτάτη Διοίκησις να μην δώση ακρόασιν διόλου εις αυτόν και εις τους περί αυτόν οπαδούς του. Ταύτα πάντα εν συντόμω κατά χρέος αναφέρομεν εις την Υπερτάτην Διοίκησίν μας , η οποία δίδουσα ώτα ακοής εις ατα φωνάς ημών, άς θεραπεύση, ως οίδεν, τα παρόμοια, πληροφορουμένη εντελέστατα παρά των πληρεξουσίων μας και παρ’ άλλων πολλών αδιαφόρων εις την υπόθεσίν μας σημαντικών της Πελοποννήσου υποκειμένων.

Το σχετικό έγγραφο υπογράφουν από το χωριό «Μπεντένι» οι Γιάννης Σίδερης, Νικολός Πουρλόγιαννης, Σωτήρος, Θανάσης Κατής. Από το χωριό «Καντήλα» υπογράφουν οι Παπα – Δημήτρης, Αναγνώστης Μερκούρης, Θανάσης Μουργέλας, Βασίλης Λαγόπουλος, Πανάγος Μουργέλας, Χρίστος του Δήμου, Κωστούρος, Βασίλης Μουργέλας, Δημήτρης Οικονόμου, Γιάννης Κούσουλας, Στάθης Ντάλκος, Χρίστος, Δημήτρης Ντεληγιάννης, Βασίλης Ντεληγιάννης, Νικόλας Δρόσος, Γιάννης Δούκας, Κωνσταντής Καπέλας, Γιάννης του Κόλια, Βασίλης του Γιάννη, Χαράλαμος Χοντρός, Βασίλης Χοντρός, Γεώργος Κουλός, Αναστάσης Τρέλης, Γιάννος Μαθαίος.

[Πηγή: Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, τόμος 12]

                                Κωνσταντίνος Σ. Σχοινοχωρίτης

*Ιστορικός - συγγραφέας

τηλ. 6945 83 20 94, email kostassxoinos@yahoo.com

 

Κανδήλα Αρκαδίας: Πρακτικό εκλογής παραστάτη επαρχίας Τριπόλεως 5.5.1823

ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΕΚΛΟΓΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΤΗ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΤΡΙΠΟΛΕΩΣ     

            Την 5^η Μαΐου του έτους 1823 συγκεντρώθηκαν στη Τρίπολη (Τριπολιτζά) κάτοικοι των χωριών της επαρχίας Τριπόλεως για να εκλέξουν νέο παραστάτη (εκπρόσωπο) της επαρχίας στη θέση του παρανόμως εκλεγέντος Γεωργίου Μπάρμπογλου. Νέος παραστάτης της επαρχίας Τριπόλεως εκλέχθηκε ο Βασίλειος Χριστόπουλος. Σε σχετικό έγγραφο – αναφορά προς την Υπερτάτη Διοίκηση μεταξύ άλλων υπογράφουν πολίτες από τα χωριά «Μπεντένι» και «Καντήλα».

            Ακολουθεί το περιεχόμενο του εγγράφου.

«                   Υπερτάτη Διοίκησις

Κατά την απόφασιν της επιτροπής έπετο δια να εκδοθή προσταγή σας περί νέας εκλογής παραστάτου της επαρχίας, αλλ’ επειδή εκ των φροντίδων σας μέχρι τούδε αναβάλλετε, το δε δικαίωμα της εκλογής επειδή είναι εδικόν μας χρέος, και μη ανεχόμενοι ενώ η επαρχία μας είναι εις το κέντρον της Διοικήσεως να υστερήται παραστάτου νομίμου και αδικούμενοι μεγάλως του να εισέρχεται ως τοιούτος ο Γεώργιος Μπάρμπογλους, ο παρανόμως ψηφισθείς, και παρά του οποίου ούτε είχαμεν ούτε έχομεν ευχαρίστησιν, την σήμερον κοινή ημών γνώμη εψηφίσαμεν νόμιμον παραστάτην της επαρχίας μας τον φιλογενέστατον κύριον Βασίλειον Χριστόπουλον δώσαντες εις χείρας του το αναγκαίον έγγραφον και παρακαλούμεν να τον αποδεχθήτε ως νόμιμον ημών παραστάτην, αποβάλλοντες τον παρανόμως εκλεχθέντα Γεώργιον Μπάρμπογλουν και μηδόλου στεργόμενον».

            Από το χωριό «Μπεντένι» υπογράφουν το έγγραφο οι Σωτήρος Κουτζός, Βασίλης, Θανάσης Μαζωμένος, Παναγιώτης Μαζωμένος, Παναγιωτέλο, Σίδερη Λάγγα, Κάκης, Πουρλογιάννης, Παπα-Γιάννης, Ζαχαριάς και Παναγιώτης Ψιροφόνη.

            Από το χωριό «Καντήλα» υπογράφουν οι Αναγνώστης Παπαμανωλόπουλος, Δημήτρης Καρζής, Αναγνώστης Μερκούρης, Παπα-Σακελλάρης (ηγούμενος του μοναστηριού), Παπα-Σπύρος, Παπα-Κωνσταντής, Παπα-Δημήτρης, Παπα-Βασίλης, Βασίλης Βλάχος, Χρίστος Πρεβεζιάνος, Μανωλιός, Νικόλας Μανωλιός, Θανάση Ξερογιάννης, Νικόλα Δρόσο, Στάθης του Παπά, Χαράλαμπος του Χοντρού, Δημήτρης Τεληγιάννης, Σταύρο του Νικόλα, Ράλλης του Χοντρού, Παναγιώτης Κοκκορέλης, Αντριανός Κοκκορέλης, Αγγελή Τεληγιάννης, Αναστάσης Τεληγιάννης, Βασίλης Τεληγιάννης, Κωνσταντής Μπουργιάννη, Νικόλας του Σπυρογιάννη, Αγγελής Τσατσάς, Θανάσης Πετιμεζάς, Γιώργης του Σωτήρη, Γιώργης Μακαρούνης, Γιωργάκης του Γιώργου, Πατάλης Κωστατής, Χρίστος Λαρδίκος, Βασίλης του Παναγιώτης, Δημήτρης Πινιάρης, Χρίστος Τρέμπος, Δημήτρης Χαρίτος, Νικολός Ζυγούρης, Γιώργης Ζίμης, Χαραλάμιος, Δημήτρης Κοκκίνος, Αρβανίτης, Θανάσης της Γιώργαινας, Παναγιώτης Κατζούλης, Αναγνώστης Πουγιούκας, Βασίλης Μούργιελας, Θανάσης Μούργιελας, Μήτρος Μανιάτης, Πέτρος Μερκούρης, Παναγιώτης Κουνάδιος, Χαράλαμπος Καταλέστα, Θανάσης Καταλέσκας, Τουρίσκιας Δημήτρης, Γιάννος Μαθιός, Σπύρος Τάσης, Γιώργης Μητρέλος, Δοδωράτζης Κλ(α)πατζιώτης (?), Στάθης του Χρόνη, Κώστας Πελεσιώτης, Γιώργης Ταμόκας, Κορδιοφούτος Δημήτρης και Αναστάσης Πρίτζας.

[Πηγή: Αρχεία της Ελληνικής Παλιγγενεσίας 1821 – 1832, Λυτά έγγραφα Α΄ και  Β΄ Βουλευτικής περιόδου, τόμος πρώτος (Γερουσίαι – Άρειος Πάγος – Βουλευτικόν), Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, Αθήνα, 2001].

[*]. Έχει δημοσιευθεί στην τριμηνιαία έκδοση του Συλλόγου των εν Αθήναις και απανταχού Κανδυλιωτών Αρκαδίας "Η Πρόοδος", εφημ. Τα Κανδυλιώτικα, αριθ. 121, Οκτώμβριος - Δεκέμβριος 2023.

                                   Κωνσταντίνος Σ. Σχοινοχωρίτης

                                 *Ιστορικός - συγγραφέας

τηλ. 6945 83  20 94,   email kostassxoinos@yahoo.com

Κωνσταντίνος Κόρκας , αντιστράτηγος [9.1.1921 - 29.5.2022]

 

Γεννήθηκε στο χωριό Πουλίτσα Κορινθίας. Ήταν αντιστράτηγος εν αποστρατεία και επίτιμος διοικητής της 1^ης Στρατιάς που είναι το μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού στρατού.

Πολέμησε

-        στη μάχη της Κρήτης (1941)

-        στη Βόρειο Αφρική (1942 – 1943)

-        στα Δωδεκάννησα (1943 – 1945)

-        στον Εμφύλιο Πόλεμο (1947 – 1949), όπου και τραυματίσθηκε δύο φορές.

Τιμήθηκε με

-        Χρυσό Σταυρό του Φοίνικα μετά Ξιφών.

-        Χρυσό Σταυρό Βασιλικού Τάγματος Γεωργίου Α΄.

-        Σταυρός Ταξιαρχών Βασιλικού Τάγματος Φοίνικος.

-        Σταυρός Ταξιαρχών Τάγματος Γεωργίου Α΄.

-        Μετάλλιο Εξαιρέτων πράξεων (3 φορές).

-        Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Β΄ Τάξεως.

-        Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Γ΄ Τάξεως.

-        Αναμνηστικό Μετάλλιο Πολέμου 1940 – 1941.

-        Αναμνηστικό Μετάλλιο Πολέμου 1941 – 1945.

-        Βρετανικό Μετάλλιο Ανδρείας.

-        Ανώτατο παράσημο Εθνικής Αξίας της Γαλλίας.

-        Χρυσό Αριστείο Ανδρείας (έξι φορές), το οποίο αποτελεί την ύψιστη ελληνική διάκριση για ανδρεία και πολεμική αξία.

-        Πολεμικός Σταυρός Β΄ Τάξεως.

-        Πολεμικός Σταυρός Γ΄ Τάξεως (7 φορές).

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Πολεμικός Σταυρός απονέμεται για διακεκριμένες πράξεις που τελέσθηκαν είτε στο πεδίο της μάχης είτε οπουδήποτε κατά τη διεξαγωγή διατεταγμένης πολεμικής ενέργειας.

                                                                     Επιμέλεια - Έρευνα

                                                              Κωνσταντίνος Σχοινοχωρίτης

*Ιστορικός – συγγραφέας

 

[email. kostassxoinos@yahoo.com] 

Τηλ. 6945 83 20 94

Βιβλίο "Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΣΤΟ ΒΕΛΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ. ΕΡΝΕΣΤΟΣ ΤΣΙΛΛΕΡ 1888"

Ζευγολατειό, 30.1.2023

Βιβλίο τοπικής ιστορίας περιοχής Βέλου Κορινθίας

«Ο Ναός της Αγίας Μαρίνας στο Βέλο Κορινθίας»

Ερνέστος Τσίλλερ 1837 – 1923

Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο που γράφεται και εκδίδεται για τη τοπική ιστορία του Βέλου. Αποτελεί ουσιαστικά μια πρώτη και συνοπτική καταγραφή της ιδιαίτερης ιστορίας, σημασίας και εκκλησιαστικής μαρτυρίας του Ιερού Ναού της Αγίας Μαρίνας, ενός ορθόδοξου εκκλησιαστικού μνημείου με μεγάλη ιστορική και καλλιτεχνική αξία που φθάνει αισίως τα 140 χρόνια.

            140 χρόνια Αγία Μαρίνα.

            140 χρόνια ευωδιαστό θυμίαμα.

            140 χρόνια καθημερινής λατρείας στο Θεό.

            140 χρόνια κατάθεσης κόπων σωματικών και πνευματικών από πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι συνέβαλαν στο κτίσιμο και τον εξωραϊσμό του Ναού από το υστέρημά τους. Σε όλα αυτά τα χρόνια πέρασαν από το ναό ιερείς, μητροπολίτες, πατριάρχες, ψάλτες, επίτροποι και νεωκόροι.

            140 χρόνια μνήμες. Αυτές οι μνήμες γίνεται προσπάθεια να διασωθούν με τη καταγραφή τους ώστε να αναδειχθεί η ιστορία του ναού και να αποτελέσει έτσι παρακαταθήκη για τις επόμενες γενεές.

Θα πρέπει να εμπεδωθεί σε όλους μας ότι είναι ανάγκη και υποχρέωση ηθική να καταγράφεται και να προβάλλεται η τοπική μας ιστορία, διότι η γνώση που προσφέρει μπορεί να συμπληρώσει τη γενικότερη ιστορία. Η τοπική ιστορία είναι αυτή που μας βοηθά να μάθουμε την ιστορία του τόπου που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε, του τόπου που ζούμε. Επιπλέον, μας βοηθά να έρθουμε σε άμεση επαφή με τις ρίζες μας και τις μνήμες των προγόνων μας, τα έργα και τις πράξεις τους. Μια τέτοια πράξη αγάπης και βαθιάς πίστης ήταν η ανέγερση ενός μεγαλύτερου και μεγαλόπρεπου ιερού μητροπολιτικού ναού προς τιμή της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Μαρίνας που σηματοδότησε την ανάπτυξη και εξέλιξη του Βέλου. Είχε βέβαια προηγηθεί η ολοκληρωτική καταστροφή του αρχικού ναού λόγω του μεγάλου σεισμού του έτους 1858, ο οποίος είχε ισοπεδώσει τη Κόρινθο (παλαιά Κόρινθο). Το γεγονός όμως της ύπαρξης παλαιότερου ναού στην ίδια θέση προς τιμή της Αγίας Μαρίνας σε συνδυασμό με την ονομασία του οικισμού «Vello» ή «Velo» μας δημιουργεί εύλογους προβληματισμούς ότι πιθανόν η ανέγερση του πρώτου ναού να ανάγεται στα πρώτα χρόνια δημιουργίας του οικισμού κατά τη περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το έτος 1853 το Βέλο απαριθμούσε μόλις 116 κατοίκους και 33 σπίτια. Κατά τη χρονική περίοδο 1879 – 1886 ο πληθυσμός του τριπλασιάζεται για να φθάσει το έτος 1889 τους 760 κατοίκους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εντάσσεται η πρωτοβουλία των παλαιών εκείνων προγόνων μας να οραματιστούν έναν ναό μεγαλοπρεπή και μεγάλο που να μπορεί να εξυπηρετήσει τις λατρευτικές ανάγκες μιας ολοένα αναπτυσσόμενης κοινωνίας. Με πρωτοβουλία του φαρμακοποιού Αναγνώστη Κανιάρη όλοι μαζί εργάστηκαν με ζήλο και με πίστη, ήρθαν σε επαφή και συνεργάστηκαν με τον διαπρεπή Βαυαρό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ που ήταν ένας από τους κύριους εκπροσώπους του ώριμου νεοκλασσικισμού στη νεότερη Ελλάδα. Το έτος 1884 ξεκίνησε το κτίσιμο του ναού. Όταν είδαν ότι η ανέγερση του ναού κινδύνευε να μην ολοκληρωθεί λόγω έλλειψης χρημάτων, δε δίστασαν οι παλαιοί Βελιώτες να φθάσουν στο Ναύπλιο και να βάλουν υποθήκη τις περιουσίες τους. Τα κατάφεραν και έτσι μετά από λίγα χρόνια το έτος 1888 τελέστηκαν τα εγκαίνια του ναού. Ο ναός της Αγίας Μαρίνας είναι ίσως η πιο επιτυχημένη προσπάθεια του Τσίλλερ να ανταποκριθεί στο βυζαντινό ύφος. Γι’ αυτό και είναι ο λιγότερο επηρρεασμένος ναός από δυτικά στοιχεία αρχιτεκτονικής. Το έτος 1887 ο ναός ανακαινίσθηκε και διατήρησε την εικόνα του μέχρι το έτος 1930. Ο Ερνέστο Τσίλλερ όμως δε σταμάτησε στο Βέλο. Ανέλαβε ανοικοδομήσεις και πολλών σπιτιών όπως στο Βέλο, στο Κοκκώνι (οικία Βασιλείου Τσουτσάνη), Κιάτο (οικία Θεοχάρη), Συκιά (έπαυλη Τυπάλδου – Σικελιανού), αφήνοντας έτσι το αποτύπωμά του στην περιοχή.

Εν κατακλείδι, θα ήθελα να σταθώ στο βιβλίο. Το εξώφυλλό του είναι λιτό και στοχευμένο, με εύστοχα χρώματα, τονίζοντας το ναό και πίσω από αυτόν να απλώνεται ο οικιστικός πυρήνας του Βέλου. Ίσως θα μπορούσε στο οπισθόφυλλο να είχε μπει η φωτογραφία του ναού της σελίδας 23. Δηλαδή στο οπισθόφυλλο να φαίνεται η εικόνα που διατηρούσε ο ναός μέχρι το έτος 1981 και στο εμπροσθόφυλλο να προβάλλεται η σημερινή εικόνα. Σε κάθε περίπτωση όμως πρόκειται για ένα ωραίο εξώφυλλο και εξυπηρετεί απόλυτα το σκοπό του βιβλίου και προϊδεάζει ως προς το περιεχόμενό του.  Το κείμενο του βιβλίου είναι άρτιο και δομημένο καλά όπου συνδυάζεται σωστά με τις φωτογραφίες που περιλαμβάνονται σε αυτό. Είναι γραμμένο απλά και μπορεί να κατανοηθεί από όλους. Οι φωτογραφίες από το εσωτερικό του Ιερού Ναού είναι θαυμάσιες. Διαφωτίζουν και πληροφορούν τα στοιχεία που παρουσιάζονται συνοπτικά για την ονομασία του Βέλου σε συνδυασμό με γεωγραφικά και ιστορικά στοιχεία, το χρονικό για την ανέγερση του ναού, καθώς και οι πληροφορίες σχετικά με την Ίδρυση του Συλλόγου και τις δράσεις που αυτός ανέπτυξε από το έτος 1981 όπου και ιδρύθηκε. Ιδιαίτερη όμως σημασία και αξία έχουν τα όσα αναφέρονται για τον ζωγραφικό διάκοσμο και τη σημασία του, αλλά και γενικότερα η προσέγγιση στη θρησκευτική εικόνα και ζωγραφική.

Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το βιβλίο αυτό σήμερα έρχεται να συμπληρώσει ένα κενό γνώσης. Είναι ένα έργο ξεχωριστό. Ένα πόνημα, δεδομένου ότι δεν υπάρχει βιβλιογραφία. Είναι μια πρωτογενής αρχειακή έρευνα σε ότι στάθηκε εφικτό να ανευρεθεί, να αξιολογηθεί και να μελετηθεί προκειμένου να γίνει μια πρώτη καταγραφή της ιστορίας του ναού της Αγίας Μαρίνας. Είναι σίγουρο ότι στο άμεσο μέλλον θα γίνουν και άλλες εκδόσεις, αφού υπάρχουν οικογένειες στο Βέλο που έχουν στη κατοχή τους σημαντικό υλικό.

Το βιβλίο αυτό είναι μια πράξη. Και τέτοιου είδους πράξεις καθορίζουν το ποιοι είμαστε και πώς θέλουμε να πορευθούμε. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στο Σύλλογο Βελιωτών «Αγία Μαρίνα» και τον πρόεδρο του Νίκο Κούτουλα για αυτή τη θαυμάσια πρωτοβουλία της έκδοσης, ιδιαίτερη τιμή όμως οφείλω να αποδώσω στο φίλο, συμπατριώτη και συγγραφέα Σπύρο Μαρίνη που ανέλαβε ένα δύσκολο εγχείρημα και το έφερε εις πέρας.

Με τιμή,

     Κωνσταντίνος Σχοινοχωρίτης

*Ιστορικός – συγγραφέας

[email. kostassxoinos@yahoo.com]