Ζευγολατειό, 30.1.2023
Βιβλίο τοπικής ιστορίας περιοχής Βέλου Κορινθίας
«Ο Ναός της Αγίας Μαρίνας στο Βέλο Κορινθίας»
Ερνέστος Τσίλλερ 1837 – 1923
Πρόκειται για το πρώτο βιβλίο που γράφεται και εκδίδεται για τη τοπική ιστορία του Βέλου. Αποτελεί ουσιαστικά μια πρώτη και συνοπτική καταγραφή της ιδιαίτερης ιστορίας, σημασίας και εκκλησιαστικής μαρτυρίας του Ιερού Ναού της Αγίας Μαρίνας, ενός ορθόδοξου εκκλησιαστικού μνημείου με μεγάλη ιστορική και καλλιτεχνική αξία που φθάνει αισίως τα 140 χρόνια.
140 χρόνια Αγία Μαρίνα.
140 χρόνια ευωδιαστό θυμίαμα.
140 χρόνια καθημερινής λατρείας στο Θεό.
140 χρόνια κατάθεσης κόπων σωματικών και πνευματικών από πολλούς ανθρώπους, οι οποίοι συνέβαλαν στο κτίσιμο και τον εξωραϊσμό του Ναού από το υστέρημά τους. Σε όλα αυτά τα χρόνια πέρασαν από το ναό ιερείς, μητροπολίτες, πατριάρχες, ψάλτες, επίτροποι και νεωκόροι.
140 χρόνια μνήμες. Αυτές οι μνήμες γίνεται προσπάθεια να διασωθούν με τη καταγραφή τους ώστε να αναδειχθεί η ιστορία του ναού και να αποτελέσει έτσι παρακαταθήκη για τις επόμενες γενεές.
Θα πρέπει να εμπεδωθεί σε όλους μας ότι είναι ανάγκη και υποχρέωση ηθική να καταγράφεται και να προβάλλεται η τοπική μας ιστορία, διότι η γνώση που προσφέρει μπορεί να συμπληρώσει τη γενικότερη ιστορία. Η τοπική ιστορία είναι αυτή που μας βοηθά να μάθουμε την ιστορία του τόπου που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε, του τόπου που ζούμε. Επιπλέον, μας βοηθά να έρθουμε σε άμεση επαφή με τις ρίζες μας και τις μνήμες των προγόνων μας, τα έργα και τις πράξεις τους. Μια τέτοια πράξη αγάπης και βαθιάς πίστης ήταν η ανέγερση ενός μεγαλύτερου και μεγαλόπρεπου ιερού μητροπολιτικού ναού προς τιμή της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Μαρίνας που σηματοδότησε την ανάπτυξη και εξέλιξη του Βέλου. Είχε βέβαια προηγηθεί η ολοκληρωτική καταστροφή του αρχικού ναού λόγω του μεγάλου σεισμού του έτους 1858, ο οποίος είχε ισοπεδώσει τη Κόρινθο (παλαιά Κόρινθο). Το γεγονός όμως της ύπαρξης παλαιότερου ναού στην ίδια θέση προς τιμή της Αγίας Μαρίνας σε συνδυασμό με την ονομασία του οικισμού «Vello» ή «Velo» μας δημιουργεί εύλογους προβληματισμούς ότι πιθανόν η ανέγερση του πρώτου ναού να ανάγεται στα πρώτα χρόνια δημιουργίας του οικισμού κατά τη περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το έτος 1853 το Βέλο απαριθμούσε μόλις 116 κατοίκους και 33 σπίτια. Κατά τη χρονική περίοδο 1879 – 1886 ο πληθυσμός του τριπλασιάζεται για να φθάσει το έτος 1889 τους 760 κατοίκους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εντάσσεται η πρωτοβουλία των παλαιών εκείνων προγόνων μας να οραματιστούν έναν ναό μεγαλοπρεπή και μεγάλο που να μπορεί να εξυπηρετήσει τις λατρευτικές ανάγκες μιας ολοένα αναπτυσσόμενης κοινωνίας. Με πρωτοβουλία του φαρμακοποιού Αναγνώστη Κανιάρη όλοι μαζί εργάστηκαν με ζήλο και με πίστη, ήρθαν σε επαφή και συνεργάστηκαν με τον διαπρεπή Βαυαρό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ που ήταν ένας από τους κύριους εκπροσώπους του ώριμου νεοκλασσικισμού στη νεότερη Ελλάδα. Το έτος 1884 ξεκίνησε το κτίσιμο του ναού. Όταν είδαν ότι η ανέγερση του ναού κινδύνευε να μην ολοκληρωθεί λόγω έλλειψης χρημάτων, δε δίστασαν οι παλαιοί Βελιώτες να φθάσουν στο Ναύπλιο και να βάλουν υποθήκη τις περιουσίες τους. Τα κατάφεραν και έτσι μετά από λίγα χρόνια το έτος 1888 τελέστηκαν τα εγκαίνια του ναού. Ο ναός της Αγίας Μαρίνας είναι ίσως η πιο επιτυχημένη προσπάθεια του Τσίλλερ να ανταποκριθεί στο βυζαντινό ύφος. Γι’ αυτό και είναι ο λιγότερο επηρρεασμένος ναός από δυτικά στοιχεία αρχιτεκτονικής. Το έτος 1887 ο ναός ανακαινίσθηκε και διατήρησε την εικόνα του μέχρι το έτος 1930. Ο Ερνέστο Τσίλλερ όμως δε σταμάτησε στο Βέλο. Ανέλαβε ανοικοδομήσεις και πολλών σπιτιών όπως στο Βέλο, στο Κοκκώνι (οικία Βασιλείου Τσουτσάνη), Κιάτο (οικία Θεοχάρη), Συκιά (έπαυλη Τυπάλδου – Σικελιανού), αφήνοντας έτσι το αποτύπωμά του στην περιοχή.
Εν κατακλείδι, θα ήθελα να σταθώ στο βιβλίο. Το εξώφυλλό του είναι λιτό και στοχευμένο, με εύστοχα χρώματα, τονίζοντας το ναό και πίσω από αυτόν να απλώνεται ο οικιστικός πυρήνας του Βέλου. Ίσως θα μπορούσε στο οπισθόφυλλο να είχε μπει η φωτογραφία του ναού της σελίδας 23. Δηλαδή στο οπισθόφυλλο να φαίνεται η εικόνα που διατηρούσε ο ναός μέχρι το έτος 1981 και στο εμπροσθόφυλλο να προβάλλεται η σημερινή εικόνα. Σε κάθε περίπτωση όμως πρόκειται για ένα ωραίο εξώφυλλο και εξυπηρετεί απόλυτα το σκοπό του βιβλίου και προϊδεάζει ως προς το περιεχόμενό του. Το κείμενο του βιβλίου είναι άρτιο και δομημένο καλά όπου συνδυάζεται σωστά με τις φωτογραφίες που περιλαμβάνονται σε αυτό. Είναι γραμμένο απλά και μπορεί να κατανοηθεί από όλους. Οι φωτογραφίες από το εσωτερικό του Ιερού Ναού είναι θαυμάσιες. Διαφωτίζουν και πληροφορούν τα στοιχεία που παρουσιάζονται συνοπτικά για την ονομασία του Βέλου σε συνδυασμό με γεωγραφικά και ιστορικά στοιχεία, το χρονικό για την ανέγερση του ναού, καθώς και οι πληροφορίες σχετικά με την Ίδρυση του Συλλόγου και τις δράσεις που αυτός ανέπτυξε από το έτος 1981 όπου και ιδρύθηκε. Ιδιαίτερη όμως σημασία και αξία έχουν τα όσα αναφέρονται για τον ζωγραφικό διάκοσμο και τη σημασία του, αλλά και γενικότερα η προσέγγιση στη θρησκευτική εικόνα και ζωγραφική.
Μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι το βιβλίο αυτό σήμερα έρχεται να συμπληρώσει ένα κενό γνώσης. Είναι ένα έργο ξεχωριστό. Ένα πόνημα, δεδομένου ότι δεν υπάρχει βιβλιογραφία. Είναι μια πρωτογενής αρχειακή έρευνα σε ότι στάθηκε εφικτό να ανευρεθεί, να αξιολογηθεί και να μελετηθεί προκειμένου να γίνει μια πρώτη καταγραφή της ιστορίας του ναού της Αγίας Μαρίνας. Είναι σίγουρο ότι στο άμεσο μέλλον θα γίνουν και άλλες εκδόσεις, αφού υπάρχουν οικογένειες στο Βέλο που έχουν στη κατοχή τους σημαντικό υλικό.
Το βιβλίο αυτό είναι μια πράξη. Και τέτοιου είδους πράξεις καθορίζουν το ποιοι είμαστε και πώς θέλουμε να πορευθούμε. Αξίζουν θερμά συγχαρητήρια στο Σύλλογο Βελιωτών «Αγία Μαρίνα» και τον πρόεδρο του Νίκο Κούτουλα για αυτή τη θαυμάσια πρωτοβουλία της έκδοσης, ιδιαίτερη τιμή όμως οφείλω να αποδώσω στο φίλο, συμπατριώτη και συγγραφέα Σπύρο Μαρίνη που ανέλαβε ένα δύσκολο εγχείρημα και το έφερε εις πέρας.
Με τιμή,
Κωνσταντίνος Σχοινοχωρίτης
*Ιστορικός – συγγραφέας
[email. kostassxoinos@yahoo.com]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου