ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΓΩΓΗ
«Ολόκληρη η Ιστορία είναι ιστορία
σκέψης», Ε. H. Carr (Άγγλος
ιστορικός, 1892–1982)
«Καθήκει δέ μή τοις ακοαίς τέρπεσθαι
κατά το παρόν τους αναγιγνώσκοντας, αλλά ταις ψυχαίς διορθούσθαι πρός τό μή
πλεονάκις εν τοις αυτοίς διασφάλεσθαι», (μτφρ: Σκοπός – καθήκον της Ιστορίας
δεν είναι να ευχαριστεί / ικανοποιεί τα αυτιά αυτών που την διαβάζουν, αλλά να
τους βοηθά να διορθώνουν τον ψυχικό και πνευματικό τους κόσμο, ώστε να μην επαναλαμβάνουν
τα ίδια λάθη).
Πολύβιος ο Μεγαλοπολίτης (Έλληνας
ιστορικός, 203 π.Χ – 120 π.Χ)
ΘΕΜΑ: «Η διδασκαλία της ελληνικής
μυθολογίας στην εκπαίδευση και η χρησιμότητα – σπουδαιότητα αυτής»
Εισαγωγή
Όταν λέμε «Μυθολογία» εννοούμε γενικά το σύνολο εκείνο των μυθικών
παραδόσεων που παρουσιάζει ένας λαός. Ο «μύθος» ουσιαστικά είναι μια σύντομη
εξιστόρηση πραγματικών ιστορικών γεγονότων, δηλαδή ένα είδος αφήγησης. Για τους
Έλληνες προγόνους μας των αρχαίων χρόνων ο «μύθος» ήταν «λόγος» ή «ιστορία»,
συνώνυμος των λέξεων «λόγος» και «έπος».
Ειδικότερα, ο πατέρας της Ιστορίας Ηρόδοτος ο Αλικαρνασσεύς (περ. 484 π.Χ –
425 π.Χ / 410 π.Χ) χρησιμοποίησε τη λέξη «μύθος» με την έννοια της απίθανης
ιστορίας (βλέπε B23,1 και
Β45,1). Αργότερα, ο πατέρας της σύγχρονης ιστοριογραφίας Θουκυδίδης (περ. 460
π.Χ – περ. 399 π.Χ) διαχώρισε την
ιστορία του από το μυθώδες το οποίο είναι μια απλή αφήγηση ιστοριών. Από την
άλλη πλευρά, οι Ρήτορες προσδιόριζαν τον μύθο ως «μια πλασματική ιστορία που επεξηγεί την αλήθεια».
Ο αρχαίος φιλόσοφος Πλάτωνας (427 π.Χ – 347 π.Χ) στο έργο του «Πολιτεία»
(βλέπε 377c) προχωρά σε μία
ουσιαστική διάκριση ως πρός τους μύθους, διαχωρίζοντάς τους σε δύο κατηγορίες.
Στην πρώτη κατηγορία βρίσκονται οι μείζονες μύθοι οι οποίοι λέγονται από τους
ποιητές, ενώ στη δεύτερη κατηγορία τοποθετούνται οι ελάσσονες μύθοι που
λέγονται από τις μητέρες, τις γιαγιάδες και τις τροφούς.
Σε κάθε περίπτωση, ο «μύθος» είναι μια προφορική ιστορική αφήγηση που
σχετίζεται με την προέλευση ή την δημιουργία φυσικών, υπερφυσικών ή
πολιτιστικών φαινομένων. Ο «μύθος» πολύ απλά δεν είναι ένα παραμύθι. Αντίθετα,
αποτελεί μια πραγματική ιστορία ή μια παράδοση, μια διήγηση πραγματικών
ιστορικών γεγονότων, που ανήκουν στην πολιτιστική μας κληρονομιά. Ειδικότερα,
οι «μύθοι» που περιέχουν αλήθειες ιστορικές, είναι αλληγορικές διηγήσεις ή
ιστορίες που αφορούν πρόσωπα, καταστάσεις και πράξεις και οι οποίες
μεταβιβάζονταν από τη μία γενιά στην άλλη, δίχως όμως κανένας να γνωρίζει ποιός
τις δημιούργησε.
