ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΖΕΥΓΟΛΑΤΕΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ (ιστορικό και παλαιότατο ξωκκλήσι)

Αγία Τριάδα Ζευγολατειού

ένα ξεχωριστό κομμάτι της ιδιαίτερης ιστορίας του δήμου Βέλου - Βόχας

Εισαγωγή

Το ιστορικό και παλαιότατο ξωκκλήσι της Αγίας Τριάδος (Φωτογραφικό Αρχείο Σχοινοχωρίτης Κωνσταντίνος)

Το Ζευγολατειό, ως κωμόπολη αλλά και ως έδρα του δήμου Βέλου – Βόχας, έχει μια τεράστια γεωγραφική και διοικητική περιφέρεια. Στο Ζευγολατιό υπάγεται διοικητικά και ο οικισμός «Καλέντζι», ο οποίος αν και καταγράφεται ως πληθυσμιακά αυτοτελής οικισμός από το έτος 1928, εν τούτοις μέχρι σήμερα δεν έχει αποτελέσει ανεξάρτητη τοπική κοινότητα.

Το Ζευγολατιό  έχει κεντρική ενορία τον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και τα ακόλουθα ξωκκλήσια: Αγ. Νικόλαος (αρχικά ήταν ξωκκλήσι και σήμερα ενορία), Αγ. Γεώργιος (κοιμητηριακός), Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (παλαιό εορτολόγιο), Αγ. Αλέξανδρος, Αγ. Βαρβάρα (παλαιό εορτολόγιο), Αγ. Αθανάσιος, Ζωοδόχος Πηγή Φουκά – Φωκά, Αγ. Κωνσταντίνος, Αγ. Χαράλαμπος (παλαιότατο ξωκκλήσι), Προφήτης Ηλίας, Αγ. Μαρίνα – Αγ. Ευθύμιος και το ιστορικό ξωκκλήσι της Αγίας Τριάδος.

Το Καλέντζι έχει κεντρική ενορία τον Αγ. Κων/νο και τα ακόλουθα ξωκκλήσια: Αγ. Θωμάς (κοιμητηριακός), Προφήτης Ηλίας και  Αγ. Ευφραίμ (ιδιοκτησίας Τσιτσόπουλου Δημητρίου).

«ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΖΕΥΓΟΛΑΤΕΙΟΥ»

Αγία Τριάδα Ζευγολατειού (Φωτογραφικό Αρχείο Σχοινοχωρίτης Κωνσταντίνος)

Πρόκειται για ένα μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στον Τριαδικό Θεό (Αγία Τριάδα). Απέχει 7 χλμ απο το Ζευγολατειό και 2 χλμ από το Καλέντζι. Υπάγεται εκκλησιαστικά στην κεντρική ενορία του Ζευγολατειού με το υπ. αριθ. 47 Βασιλικό Διάταγμα, τεύχος Α΄/ 8 Φεβρουαρίου έτους 1912  και ως γεωγραφική έκταση ή κτηματική περιφέρεια ανήκει διοικητικά στο Ζευγολατειό.  

Αγία Τριάδα Ζευγολατειού (Φωτογραφικό Αρχείο Σχοινοχωρίτης Κωνσταντίνος)

 Επί Τουρκοκρατίας, όταν ο Κεχαγιάμπεης πέρασε με το ασκέρι του από τη Βόχα και το Ζευγολατειό, βρήκε αυτά έρημα διότι οι κάτοικοι του Ζευγολατειού είχαν βρεί εκεί καταφύγιο. Σύμφωνα με την παράδοση, επειδή το κλίμα στην περιοχή της Αγίας Τριάδας είναι υγιεινό, πήγαιναν εκεί τα παλαιά χρόνια  προς θεραπεία από την επιδημία της ελονοσίας. Εκεί είχαν καταφύγει και μία ομάδα Καρακατσαναίων που είχαν εγκατασταθεί στο Πουρνάρι προς θεραπεία από την επιδημία της γρίπης. Όταν θεραπεύθηκαν, δοξολόγησαν τον Τριαδικό Θεό. Από τότε η τοποθεσία αυτή ονομάζεται «Δόξα».

Προαύλειος χώρος Αγίας Τριάδος Ζευγολατειού (Φωτογραφικό Αρχείο Σχοινοχωρίτης Κωνσταντίνος)

  Το εκκλησάκι της Αγίας  Τριάδος ξεκίνησε να κτίζεται τον Ιούνιο – Ιούλιο του έτους 1897 από τους Κωνσταντίνο Μπισιώτη, Δημήτριο Καλλίρη, Αναστάσιο Ρίσκα και Αθανάσιο Δαρειώτη. Ο χώρος που έγινε η ανέγερση του ναού ανήκε ιδιοκτησιακά στον Κωνσταντίνο Μπισιώτη ο οποίος και τον παραχώρησε προς την Ιερά Μητρόπολη Κορίνθου (υπάρχει και σχετικό συμβόλαιο). Κατά την εκσκαφή για τη θεμελίωση του ναού βρέθηκαν πολλά οστά και κεφαλές, γεγονός που υποδηλώνει τη χρήση του χώρου λατρευτικά – θρησκευτικά πριν το έτος 1897. Δεν αποκλείεται να υπήρχε εκεί παλαιότερος ναός ή μοναστήρι – ασκηταριό όπου μόνασαν κατά καιρούς καλόγεροι.

Ρέμα Αγίας Τριάδος Ζευγολατειού (Φωτογραφικό Αρχείο Σχοινοχωρίτης Κωνσταντίνος)

Το έτος 1943 / 1944 η εκκλησία κάηκε από τους Γερμανούς κατακτητές. Ο λόγος ήταν ότι χρησιμοποιούνταν ως ορμητήριο – καταφύγιο των ανταρτών. Το Πάσχα του 1943 / 1944 σε κάποια ενέδρα των ανταρτών σκοτώθηκαν Γερμανοί στρατιώτες. Ως αντίποινα οι Γερμανοί συγκέντρωσαν όλους τους άρρενες κατοίκους του Ζευγολατειού στη σημερινή κόκκινη πλάτεια για να τους εκτελέσουν. Χάρη στην επέμβαση των ψυχραιμότερων (Δασκαλόπουλου Τάσου, Σχοινοχωρίτη Χαράλαμπου κ.α.) το ολοκαύτωμα ματαιώθηκε. Οι Γερμανοί όμως κατέστρεψαν την εκκλησία της Αγίας Τριάδος με εμπρησμό.

Ρέμα Αγίας Τριάδος Ζευγολατειού (Φωτογραφικό Αρχείο Σχοινοχωρίτης Κωνσταντίνος)

Το χρονικό διάστημα 1950 – 1953 η εκκλησία ξανακτίστηκε με πρωτοβουλία μιας επιτροπής που είχε πρόεδρο τον Αθανάσιο Παπουτσή. Μέλη της επιτροπής αυτής ήταν οι Χαράλαμπος Μπισιώτης, Αναστάσιος Ανδριανός, Κωνσταντίνος Αμπατζής, Αργύριος Λέκκας και Αθανάσιος Γκιζαριώτης. Η επιτροπή συγκέντρωσε διάφορες δωρεές για το κτίσιμο της εκκλησίας, όπως σταφίδα, λάδι, στάρι. Την ανακαίνιση επέβλεπε ο τότε εφημέριος του Ζευγολατιού ιερεύς Κωνσταντίνος Κουλούζης.

Απολογισμός Ανοικοδόμησης Αγίας Τριάδος Ζευγολατειού 1950 - 1953 (Ιδιωτικό Αρχείο Κων/νου Μπισιώτη)

 Θα πρέπει να αναφερθεί ότι βόρεια της εκκλησίας κατά τις δεκαετίες 1950 και 1960 μέσα στα πευκόδενδρα που υπήρχαν κάποτε στη δυτική πλευρά του ρέματος λειτουργούσαν κατασκηνώσεις για τους μαθητές. Απο την πηγή που υπάρχει μέχρι σήμερα στο ρέμα της Αγίας Τριάδος υδρευόταν για δεκαετίες το Ζευγολατειό. Τα τελευταία χρόνια το νερό της πηγής συγκεντρώνεται σε δεξαμενή και καλύπτει της ανάγκες ύδρευσης του οικισμού Καλεντζίου.
 Με βάση τα ανωτέρω στοιχεία – πληροφορίες γίνεται αντιληπτό σε όλους ότι η «Αγία Τριάδα» αποτελεί ένα ξεχωριστό κομμάτι της ιδιαίτερης ιστορίας του Ζευγολατιού που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις μνήμες, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα, και προπάντων τις ρίζες των παλαιών κατοίκων του Ζευγολατειού.

Καλό είναι προς αποφυγή παρεξηγήσεων και μελλοντικών ίσως παρερμηνειών να χρησιμοποιείται η ορθή ονομασία που είναι «Αγία Τριάδα Ζευγολατειού».

Βιβλιογραφία – βοηθήματα

• Αριστείδης Ν. Δουλαβέρας, Λαογραφικά Σύμμεικτα Κορινθίας, κεντρικής και ανατολικής: Λαογραφικό υλικό από δασκάλους και δασκάλες του Νομού Κορινθίας σχολικού έτους 1964 – 1965, Από το αρχείο Ι. Θ. Κακριδή, εκδόσεις Καταγράμμα, σελ. 167, Η Αγία Τριάς.
• Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ΒΔ αριθ. 47, τ. Α΄ / 8 Φεβρουαρίου 1912.
• Ιδιωτικό Αρχείο Κωνσταντίνου Χαραλ. Μπισιώτη.
• Ιδιωτικό Αρχείο Σάββα Κων. Σχοινοχωρίτη