(1822) Θεόδωρος Κολοκοτρώνης & Τρανό Ζευγολατειό

 

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης με στολή Ταγματάρχη

Μετά την κήρυξη της Εθνικής Επανάστασης των Ελλήνων εναντίον των Οθωμανών Τούρκων στις 25 Μαρτίου του έτους 1821, η φλόγα της εξέγερσης είχε διαδοθεί σε κάθε άκρη της Πελοποννήσου. Οι Έλληνες οπλαρχηγοί με προεξάρχοντα τον Γέρο του Μωριά, τον αρχιστράτηγο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, προχώρησαν σταδιακά σε πολιορκίες διαφόρων φρουρίων – καστρών και στη σύναψη πολλών μαχών, με αποτέλεσμα να εκδιώξουν τους Οθωμανούς Τούρκους απο το μεγαλύτερο τμήμα της Πελοποννήσου, πλήν της πόλεως της Πάτρας.

            Η Πάτρα πολιορκήθηκε αρχικά από τους Έλληνες επαναστάτες κατά το έτος 1821. Όμως η πρώτη αυτή πολιορκία τερματίστηκε από τον Οθωμανό στρατηγό Γιουσούφ Σέρεζλη, ο οποίος στη συνέχεια κατέστρεψε και λεηλάτησε την πόλη της Πάτρας. Το επόμενο έτος, το 1822, επιχειρείται νέα εντονότερη πολιορκία της Πάτρας από τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Η πολιορκία όμως μιας τόσο οχυρής και σπουδαίας πόλης απαιτούσε χρήματα και εφόδια. 

Ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλογεί την σημαία της επανάστασης (Πίνακας Βρυζάκη)

Η πρώτη μετά το 1821 ελληνική κυβέρνηση με πρόεδρο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο (μετέπειτα αρχηγό του Αγγλικού κόμματος) και αρμόδιο επί των στρατιωτικών υποθέσεων υπουργό τον Ιωάννη Κωλέττη (μετέπειτα αρχηγό του Γαλλικού κόμματος) δεν έδειξε προθυμία και διάθεση για την παροχή των αναγκαίων μέσων πρός υποστήριξη και συντήρηση του στρατεύματος που είχε επιφορτισθεί την πολιορκία της Πάτρας. Έτσι ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης που θεωρούσε ζωτικής σημασίας για τη συνέχιση του Αγώνα την όσο το δυνατόν γρηγορότερη απελευθέρωση της Πελοποννήσου από τους Οθωμανούς Τούρκους, απευθύνθηκε στο σώμα της Πελοποννησιακής Γερουσίας. Η Γερουσία όμως δεν είχε διαθέσιμα χρήματα για τις πολεμικές επιχειρήσεις.

Από την άλλη, η Κυβέρνηση Μαυροκορδάτου που χρησιμοποιούσε ως έδρα της εκείνη την περίοδο την πόλη της Κορίνθου προχώρησε σε περαιτέρω άστοχες ενέργειες. Απέστειλε διαταγή στον Κολοκοτρώνη να εγκαταλείψει την πολιορκία της Πάτρας και να μεταβεί στη Δυτική Ελλάδα μαζί με 2000 τουλάχιστον άνδρες. Ο Γέρος του Μωριά με επιστολή του πρός τον υπουργό στρατιωτικών Ιωάννη Κωλέττη ανταπάντησε ότι δεν θεωρούσε τη διαταγή της Κυβέρνησης φρόνιμη δηλαδή σωστή και συνετή, εκθέτοντας παράλληλα μια σειρά από επιχειρήματα.Ο Ιωάννης Κωλέττης όμως του απάντησε με επιστολή ότι η απάντησή του αυτή εκλήφθηκε ως απείθεια και ανυπακοή πρός την Κυβέρνηση, με την απειλή ή την προειδοποίηση ότι η στάση του αυτή θα είχε επιπτώσεις. Τον κάλεσε εκ νέου να επανεξετάσει την στάση και την απόφασή του, και να υπακούσει στη διαταγή που είχε.

Παρά ταύτα, ο Κολοκοτρώνης εξακολουθούσε να έχει την ίδια άποψη ότι δεν έπρεπε σε καμία περίπτωση να εγκαταλειφθεί η πολιορκία των Πατρών, αλλά να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί με την οριστική παράδοση αυτής. Είχε την πεποίθηση ότι με την πτώση της Πάτρας στα χέρια των Ελλήνων θα ανακουφίζονταν οι βορειοδυτικές επαρχίες της Πελοποννήσου και θα μπορούσαν στη συνέχεια μέσω του πληθυσμού τους ή της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής που διέθεταν, να συμβάλλουν περισσότερο στην πρόοδο του γενικότερου Αγώνα. Ο Κωλέττης τότε διορίζει στρατηγό τον Κανέλλο Δεληγιάννη με τη διαταγή να μεταβεί στη Δυτική Ελλάδα. Ο Κανέλλος άρχισε να στρατολογεί από την Καρύταινα που ήταν η έδρα των Κολοκοτρωναίων. Οι πράξεις αυτές όμως προκάλεσαν την αγανάκτηση του Κολοκοτρώνη, ο οποίος αποφασίζει να μεταβεί ο ίδιος στην Κόρινθο και να πραγματοποιήσει προσωπική συνάντηση με την Κυβέρνηση.

Θ. Κολοκοτρώνης έφιππος (Ν. Βερβέρης)

Πριν αναχωρήσει από την Πάτρα για την Κόρινθο, ενημερώνει με επιστολή την Κυβέρνηση και ξεκινά έχοντας μαζί του ως συνοδεία φρουρά 80 ενόπλων ανδρών. Ο Φωτάκος επί τούτου διηγείται σχετικώς: «πήγε στην Κόρινθο δια να ιδή τι πράγμα είναι η Κυβέρνησις και τί μυαλά έχει». Η Κυβέρνηση όμως όταν έλαβε την επιστολή του Κολοκοτρώνη και ενημερώθηκε ότι αυτός έρχεται με φρουρά στην Κόρινθο, ανησύχησε και θεώρησε την πρωτοβουλία αυτή απείθεια και στασιασμό. Μόλις ο Κολοκοτρώνης έφθασε έξω από την Κόρινθο,πιθανόν στο Τρανό Ζευγολατειό της Βόχας όπου υπήρχε ο επιστήθιος φίλος του εκατόνταρχος καπετάν Παπαπιτζούνης, έλαβε από τον Κωλέττη έγγραφη διαταγή να αφήσει εκεί τους άνδρες του και να εισέλθει στην πόλη της Κορίνθου συνοδευόμενος μονάχα από πέντε. Ο Κολοκοτρώνης όμως δεν υπακούει στη διαταγή αυτή και συνεχίζει το δρόμο του από το Τρανό Ζευγολατειό πρός τη Κόρινθο μαζί με όλη τη φρουρά του.

Στην Κόρινθο έφθασε το βράδυ. Εκεί όμως δεν εμφανίστηκε κάποιος από την Κυβέρνηση για να τον υποδεχθεί. Του υπέδειξαν τότε ως κατάλυμμα ένα έρημο παλαιό σπίτι, σχεδόν ερειπωμένο. Δεν υπήρχε όμως κανείς να προσφέρει σε αυτόν και τους άνδρες του τροφή. Όταν ο Κολοκοτρώνης είδε ότι το πάτωμα του σπιτιού αυτού ήταν σάπιο,γεμάτο τρύπες και ετοιμόρροπο, εξοργίστηκε. Θεώρησε όλη αυτή την υποδοχή και την συμπεριφορά απαξιωτική πρός το πρόσωπό του και επίδειξη περιφρόνησης εκ μέρους της Κυβέρνησης. Ταραγμένος όπως ήταν διέταξε τους 80 άνδρες του για άμεση αναχώρηση από την Κόρινθο. Παρόλο που είχε ήδη νυχτώσει, ο Γέρος του Μωριά έφυγε υπό καταρρακτώδη βροχή.

Ο Κολοκοτρώνης κατευθύνθηκε εκ νέου πρός τα χωριά της Βόχας και σταμάτησε στο Τρανό Ζευγολατειό για να διανυκτερεύσει, όπου βρήκε φιλόξενη στέγη και τροφή για αυτόν  και τους στρατιώτες του. Εκεί, στην οικία του Παπαπιτζούνη, έκανε μυστική σύσκεψη. Αποφάσισε, αφού βρισκόταν σε δυσμένεια και δεν είχε την πραγματική αρχηγία των στρατιωτικών δυνάμεων της Αχαϊας, να πάει στην Τριπολιτσά για περαιτέρω συνεννοήσεις με το σώμα της Πελοποννησιακής Γερουσίας.

Όμως στην Κόρινθο, μετά τη φυγή του, υπήρξαν εξελίξεις...

Όσο ο Κολοκοτρώνης, κατευθυνόταν με τους άνδρες του πρός το Τρανό Ζευγολατειό της Βόχας, τα μέλη της Κυβέρνησης αντιλήφθηκαν ότι δεν συμπεριφέρθηκαν σωστά απέναντί του. Ο ένας έριχνε την ευθύνη στον άλλον, με τον Κωλέττη να σχολιάζεται έντονα για την απαράδεκτη συμπεριφορά του η οποία και προκάλεσε την οργή του Κολοκοτρώνη. Το ίδιο βράδυ έλαβαν την απόφαση να στείλουν την επόμενη ημέρα πρεσβεία στον Κολοκοτρώνη, για να τον μεταπείσουν να επιστρέψει στη Κόρινθο για να συμφιλιωθούν και να συνεννοηθούν.

Το επόμενο πρωί ξεκίνησε η πρεσβεία από την Κόρινθο για το Τρανό Ζευγολατειό. Την πρεσβεία αποτελούσαν οι επίσκοπος Κορίνθου Κύριλλος, Πανούτσος Νοταράς, δύο Υδραίοι και ο υπουργός των στρατιωτικών Ιωάννης Κωλέττης. Συνάντησαν τον Κολοκοτρώνη και προσπάθησαν να δικαιολογήσουν το φέρσιμό τους, λέγοντάς του ότι έγινε παρεξήγηση. Τον παρακάλεσαν να επιστρέψει στην Κόρινθο.Ο Κολοκοτρώνης όμως δεν είχε ξεχάσει τα όσα είχαν προηγηθεί στην Κόρινθο και παρέμενε ανένδοτος. Τον παρακάλεσε ακόμα και ο ίδιος ο Κωλέττης, δίχως αποτέλεσμα. Τελικά κατόρθωσε να τον μεταπείσει ο επίσκοπος Κύριλλος.

Τελικά, ο Κολοκοτρώνης επιστρέφει στην Κόρινθο, παρουσιάζεται ενώπιον της Κυβέρνησης και εκεί αναπτύσσει τις γνωστές απόψεις του περί της ανάγκης συνέχισης και ενίσχυσης της πολιορκίας των Πατρών με σκοπό την επιτυχή έκβαση αυτής. Από την Κόρινθο στη συνέχεια πήγε στηνΤριπολιτσά για επαφή και συνεννόηση με την Πελοποννησιακή Γερουσία, για να επανέλθει μετά πίσω στην Πάτρα.

Τον Φεβρουάριο του έτους 1822 ο τουρκικός στόλος αποβίβασε στην πόλη της Πάτρας  χιλιάδες στρατό.Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης συγκέντρωσε 6000 στρατιώτες και έκλεισε τους Τούρκους στο κάστρο της πόλης. Την 2^α Μαρτίου του έτους 1822 σημειώθηκε μεταξύ των Ελλήνων και των Τούρκων η μάχη του Γηροκομείου, κατά την οποία οι Έλληνες νίκησαν και οι Τούρκοι τράπηκαν σε φυγή. Η πολιορκία όμως της Πάτρας παρά την έκβαση της μάχης αυτής τερματίστηκε την 25^η Ιουνίου του έτους 1822 λόγω διαμαχών των Ελλήνων οπλαρχηγών μεταξύ τους. Οι Τούρκοι παρέμειναν οχυρωμένοι στο φρούριο της Πάτρας μέχρι το έτος 1828. Την 7^η Οκτωβρίου του έτους 1828 η Πάτρα παραδόθηκε από τους Τούρκους στο γαλλικό εκστρατευτικό σώμα του Γάλλου στρατηγού Μαιζών, ο οποίος είχε σταλεί στην Πελοπόννησο για να την εκκαθαρίσει από τα απομεινάρια των τουρκοαιγυπτιακών στρατευμάτων του Ιμπραήμ.

            Βιβλιογραφική πηγή

v  Πηγή του ιστορικού αυτού δημοσιεύματος υπήρξε το σπουδαίο εξάτομο έργο του Διονυσίου Κοκκίνου με τίτλο «Η Ελληνική Επανάσταση» και συγκεκριμένα ο δεύτερος τόμος, σσ 498 – 501].

επιμέλεια - συγγραφή: Σχοινοχωρίτης Κωνσταντίνος *Ιστορικός - συγγραφέας, Αρχειονόμος - Βιβλιοθηκονόμος, υποψήφιος διδάκτωρ  (επικοινωνία: email. korinthios13@yahoo.gr, τηλ. 6945832094)