Από τα σχολικά μας
χρόνια κάποιοι από εμάς σταθήκαμε ιδιαίτερα τυχεροί και διδαχθήκαμε τα δύο
σπουδαιότατα έπη του Ομήρου, την «Ιλιάδα» και την «Οδύσσεια» στο σύνολό τους
και όχι αποσπασματικά, τόσο σε πρωτότυπο αρχαίο κείμενο όσο και σε μετάφραση.
Από τα αθάνατα και ανυπέρβλητα διαχρονικώς Ομηρικά έπη μάθαμε τα σχετικά με την
εκστρατεία των Αχαιών – Μυκηναίων εναντίον της Τροίας και των συμμάχων αυτής,
τον δεκαετή Τρωϊκό πόλεμο που ακολούθησε, την πολιορκία και πτώση της Τροίας,
τον Δούρειο Ίππο, τον Αχιλλέα και την μήνιν αυτού, τον Πάτροκλο, τον Έκτορα,
τον Αγαμέμνονα, τον Οδυσσέα και δεκάδες άλλους ήρωες. Στη συνέχεια διδαχθήκαμε
τα σχετικά με το ταξίδι της επιστροφής του Οδυσσέα από τη Τροία στην ιδιαίτερή
του πατρίδα, το νησί της Ιθάκης.
Στο άρθρο αυτό θα καταγραφούν και θα
παρουσιαστούν ορισμένα στοιχεία, πλευρές ή πτυχές γεγονότων που δεν γίνονται
δημόσια γνωστά από τα προαναφερόμενα διδαχθέντα Ομηρικά έπη, την Ιλιάδα και την
Οδύσσεια. Τα παραλειπόμενα αυτά δεδομένα είναι προϊόντα περαιτέρω έρευνας,
ανάλυσης, σκέψης ή κρίσης, και στοχεύουν να προσφέρουν σε κάθε ενδιαφερόμενο
πολίτη μια σφαιρικότητα – πληρότητα ως πρός τις γνώσεις που ήδη έχει λάβει,
αλλά κυρίως μια διαφορετική δεύτερη ματιά ιστορικής ανάγνωσης, ερμηνείας και
κατανόησης.
Αν και τα παραλειπόμενα δεν είναι
λίγα στον αριθμό, εν τούτοις δεδομένου του διαθέσιμου χώρου και χρόνου, θα
εστιάσουμε σε κάποια σημαντικά που σχετίζονται με την Ομήρου Οδύσσεια.
Γεννεαλογικά
στοιχεία – πληροφορίες περί του Οδυσσέως και της συζύγου αυτού Πηνελόπης
Ο
Οδυσσέας υπήρξε υιός του Λαέρτη και της Αντίκλειας. Ο πατέρας του Λαέρτης
ήταν υιός του Αρκείσιου, ο οποίος με τη σειρά του ήταν υιός του Δία και
βασιλιάς της Ιθάκης. Η μητέρα του Αντίκλεια ήταν θυγατέρα του Αυτόλυκου (υιού του
Ερμή) και της Αμφιθέας ή της Νεαίρας. Πέθανε ή αυτοκτόνησε από τη θλίψη της
λόγω της μακρόχρονης απουσίας του γιού της στον Τρωϊκό πόλεμο.
Στην τραγωδία του Ευρυπίδη
«Ιφιγένεια εν Αυλίδι» αναφέρεται ότι πατέρας του Οδυσσέα υπήρξε ο μυθικός
βασιλιάς της Κορίνθου Σίσυφος. Ο πατέρας της Αντίκλειας, ο Αυτόλυκος, την
έστειλε στην Ιθάκη για να παντρευτεί τον Λαέρτη. Στο δρόμο όμως συνάντησε τον
Σίσυφο και γέννησε τον Οδυσσέα. Σύμφωνα όμως με άλλες παραδόσεις,ο Αυτόλυκος
προσπάθησε να κλέψει ανεπιτυχώς τα ζώα του Σίσυφου και νικήθηκε από τον Σίσυφο.
Ο Σίσυφος στη συνέχεια νυμφεύθηκε την Αντίκλεια, η οποία όμως τον εγκατέλειψε
και έλαβε σύζυγο τον Λαέρτη,από τον οποίο γεννήθηκε ο Οδυσσέας.
Η Πηνελόπη υπήρξε θυγατέρα
του Ικάριου και της νύμφης Περίβοιας. Ο πατέρας της Ικάριος ο Λακεδαιμόνιος
ήταν αδελφός του βασιλιά της Σπάρτης Τυνδάρεω. Υπήρξε υιός του βασιλιά της
Σπάρτης Οιβάλου και της κόρης του ήρωα Περσέα Γοργοφόνης. Επομένως, η Πηνελόπη
ήταν απόγονος του ήρωα Λακεδαίμονα και πρώτη εξαδέρφη των Κλυταιμνήστρα και
ωραίας Ελένης. Ο πατέρας της Ικάριος είχε διοργανώσει αγώνες δρόμου και
πάντρεψε την Πηνελόπη με τον νικητή Οδυσσέα.
Ο Ηρόδοτος (ΙΙ 145) αναφέρει ότι η
Πηνελόπη είχε αποκτήσει τον Πάνα από τον Ερμή. Ο ποιητής Πίνδαρος (απ. 90)
θεωρεί και αυτός τον Πάνα υιό της Πηνελόπης και του Απόλλωνα ή του Οδυσσέα.
Το
πραγματικό ταξίδι της επιστροφής του Οδυσσέως στην Ιθάκη
Ως γνωστό, ο πολυμήχανος ήρωας Οδυσσέας απουσίασε από την Ιθάκη συνολικά
είκοσι ολόκληρα χρόνια, αφού δέκα χρόνια διήρκεσε ο Τρωϊκός πολεμός και δέκα
χρόνια το ταξίδι της επιστροφής του, που όπως έχει αποδειχθεί από νεότερες
έρευνες ήταν περισσότερο νέες περιπλανήσεις και αναζητήσεις.
 |
| Χάρτης που δείχνει το ταξίδι του Οδυσσέως εντός αλλά και εκτός της Μεσογείου |
Όπως θα δούμε στη συνέχεια, ένα μέρος του ταξιδιού της επιστροφής του
Οδυσσέα στην Ιθάκη έλαβε χώρα εκτός Μεσογείου θάλασσας. Αυτό άλλωστε έχει και
μία επιπλέον λογική. Δεν μπορεί δέκα ολόκληρα χρόνια ο Οδυσσέας να
περιπλανιόταν μέσα σε μια μικρή και κλειστή θαλάσσια έκταση όπως αυτή της
Μεσόγειου θάλασσας. Η πρώτη που τόλμησε να έρθει αντιμέτωπη πρός την επικρατούσα
άποψη,ότι δηλαδή οι περιοπλανήσεις του Οδυσσέως έγιναν μέσα στη Μεσόγειο, ήταν
η Αμερικανίδα καθηγήτρια αρχαιολογίας Henrietta Mertz.
