ΣΑΡΑΝΤΑΠΗΧΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ
 

"Σαραντάπηχο"

 

Γενικά στοιχεία

Το Σαραντάπηχο είναι ένα μικρό ορεινό χωριό του δήμου Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης του Νομού Κορινθίας. Είναι το δυτικότερο δημοτικό διαμέρισμα του νομού και γειτνιάζει με τα δημοτικά διαμερίσματα Περιθώρι και Σελιάνα του καλλικρατικού δήμου Αιγιάλειας του Νομού Αχαϊας, και το δημοτικό διαμέρισμα Καρυάς του δήμου Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης στον οποίο και ανήκει διοικητικά. Απέχει 21 χλμ από το Δερβένι. Αποτελεί τον ορεινότερο οικισμό της Πελοποννήσου και έναν από τους πιό ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας. Το κλίμα του είναι εξαιρετικό και υγιεινό.

Έχει κτιστεί αμφιθεατρικά σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 1230 μέχρι 1300 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, μέσα σε ένα πυκνό δάσος από πεύκα και έλατα, στις πλαγιές της Κυλλήνης. Βρίσκεται σε μικρή παράκαμψη 5 χλμ από τον οδικό άξονα Δερβενίου πρός την Γκούρα Κορινθίας και απέχει από το Δερβένι 30 χλμ. Το χωριό είχε δημοτικό σχολείο, ταχυδρομείο, τηλεγραφείο και φυλάκειο της χωροφυλακής.

Σήμερα, το Σαραντάπηχο απαριθμεί πενήντα περίπου σπίτια, από τα οποία τα μισά είναι νέας αστικής αρχιτεκτονικής, ενώ τα υπόλοιπα είναι παλαιού τύπου που έχουν αναπαλαιωθεί–εκσυγχρονιστεί. Είναι ένας τόπος αναψυχής κυρίως για τους καλοκαιρινούς μήνες, κατά τους οποίους γεμίζει από κόσμο. Κατά τους χειμερινούς μήνες, ο δρόμος κλείνει από τα χιόνια στην τοποθεσία Κουβέλι, με αποτέλεσμα η πρόσβαση στο χωριό να γίνεται δύσκολη.

Οι κάτοικοί του ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία.Το χωριό υδροδοτείται μέσω δικτύου με τα νερά από τις πηγές Σεμπρέσι και Παλαμάρι. Να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλές πηγές στο Σαραντάπηχο και το δάσος του, από τις οποίες οι μεγαλύτερες είναι η κεντρική βρύση του χωριού, η βρύση του Κεραστάρη (σλάβικη λέξη), η πηγή Σεμπρέσι, η πηγή Παλαμάρι, η πηγή Τζέρος ή Τσέρος με το καθαρό νερό, του πουλιού η βρύση, η τουρκόβρυση (βρισκόταν πάνω από την Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου) και η πηγή στα βαρκά του Μετζελίδη.

Εκτός από τις πηγές υπάρχουν και τρία σπήλαια. Αυτά είναι: η τρύπα της Αλεπούς όπου γκρέμιζαν θύματα στον Εμφύλιο πόλεμο, η σπηλιά στη θέση «κάτω κερασάρι» με τους μικρούς της σταλακτίτες και η σπηλιά της Τρυπητής. Το Σαραντάπηχο διαθέτει και τις εξής τρείς εκκλησίες: τον Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που βρίσκεται στην πλατεία του χωριού και εορτάζει την 15^η Αυγούστου, τον Ναό του Αγίου Νικολάου του νέου που εορτάζει την 9^η Μαϊου (μέχρι το έτος 1940 χρησιμοποιούνταν ως κοιμητήριο) και το ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία στη θέση «Κουβέλι» που εορτάζει την 20^η Ιουλίου. Το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία ανεγέρθηκε κατά τη δεκαετία του 1960 σε αντικατάσταση του παλαιού ναού που βρισκόταν στη θέση «πυροφυλάκειο». Επιπλέον, υπάρχει και ένα παλαιό πέτρινο προσκυνητάρι.

Ελάχιστοι όμως είναι αυτοί που γνωρίζουν τον οικισμό Σαραντάπηχο από γεωγραφική και ιστορική σκοπιά. Ως ονομασία οικισμού δεν εντοπίζεται κάπου αλλού στην ελληνική επικράτεια.

Η προέλευση της ονομασίας «Σαραντάπηχο»

Το όνομα Σαραντάπηχος είναι ρωμέϊκο, συνώνυμο του γίγαντα και δηλώνει τον μεγαλόσωμο. Είναι προφανές ότι αυτό προέρχεται από το όνομα του πρώτου ιδρυτή του χωριού.

Κατά την ελληνική μυθολογία, οι Σαραντάπηχοι ήταν γίγαντες, οι οποίοι έζησαν πριν από τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα στην Κρήτη και συγκεκριμένα στα υψώματα της Ίδης. Όταν άρχισε ο κατακλυσμός με τις καταρρακτώδεις βροχές και ανέβαινε η στάθμη των νερών, κατέφυγαν στον Ψηλορείτη. Εκεί στάθηκαν πολλές ημέρες όρθιοι, μέχρι που το νερό έφθασε στο πηγούνι τους και έπεφταν κάτω κουρασμένοι και δεν ξανασηκώνονταν. Ο μύθος αναφέρει ότι ο τάφος αυτών είναι στη Βιάνο, δείχνεται επί υψώματος και ονομάζεται το μνήμα του Σαραντάπηχου.

Σαραντάπηχος ονομάζεται αυτός που έχει ύψος τεσσαράκοντα πήχεων. Κατά την λαϊκή παράδοση, Σαραντάπηχοι ονομάζονται από τον λαό οι αντρειωμένοι, οι ήρωες των εθνικών θρύλων, τους οποίους η εύστροφη και γόνιμη φαντασία του τους έπλασε υπερφυσικούς και γιγαντόσωμους.

      Σύμφωνα με τον καθηγητή Πανεπιστημίου κ. Μιχ. Κορδώση ο οικισμός Σαραντάπηχο είναι ένα βυζαντινό χωριό, το όνομα του οποίου προέρχεται από την βυζαντινή οικογένεια των Σαραντάπηχων. Άλλοι πάλι ερευνητές συμπεραίνουν ότι υπάρχει το ενδεχόμενο στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας να είχε εγκατασταθεί στην περιοχή της Κορινθίας κάποιος ονόματι Σαραντάπηχος, ο οποίος έλαβε μια μεγάλη έκταση γης, άγνωστο όμως για ποιές υπηρεσίες.

      Να σημειωθεί ότι το όνομα «Σαραντάπηχος» αναφέρεται αρκετές φορές σε πηγές των χρόνων της περιόδου της Ενετοκρατίας και ύστερα.

      Η Βυζαντινή οικογέννεια των Σαραντάπηχων – Η αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Ειρήνη Σαραντάπηχου (η επωνομαζόμενη «Αθηναία»)

      Στην πόλη της Αθήνας κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους ζούσε η επιφανής οικογέννεια των τεσσαρακονταπήχων.Το γνωστότερο μέλος αυτής της οικογενείας υπήρξε η Ειρήνη Σαραντάπηχου, η μετέπειτα αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Ειρήνη η Αθηναία, σύζυγος του βυζαντινού αυτοκράτορα Λέοντα του Δ΄ (775 – 780 μ.Χ) και μητέρα του Κωνσταντίνου ΣΤ΄ (771 – 797 μ.Χ).

Η Ειρήνη η Αθηναία ήταν θυγατέρα του Θεοφύλακτου Σαραντάπηχου. Ο αδελφός της, Κωνσταντίνος Σαραντάπηχος, αναφέρεται ως διοικητής της Αθήνας, ενώ ο υιός του Θεοφύλακτος Σαραντάπηχος υπήρξε μετά την ενθρόνιση της Ειρήνης αυτοκρατορικός σπαθάριος (υπουργός των στρατιωτικών) ή ιδιωτικός σωματοφύλακας (δεν γνωρίζουμε όμως ποιού).

      Η οικογέννειά της ήταν πλούσια. Το επίθετό της «Σαραντάπηχος» ακολουθούσε το βαπτιστικό, όπως άλλωστε συνέβαινε με τα ονοματεπώνυμα των κατοίκων της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Να σημειωθεί ότι η χρήση του επωνύμου είχε καθιερωθεί στα βυζαντινά χρόνια και το επώνυμο προερχόταν κυρίως από τα φυσικά χαρακτηριστικά εκείνου που το έφερε, π.χ. Σαραντάπηχος = ψηλός 40 πήχες ή αντρειωμένος ή από την περιοχή του Σαραντάπηχου.

      Ο βυζαντινός χρονογράφος Ιωάννης Σκυλίτζης αποδίδει στην αυτοκράτειρα Ειρήνη και το προσωνύμιο «Παρδώ», επειδή ο εικονομάχος Σαββάτιος την αποκαλούσε έτσι. Το επίθετο «Πάρδος» είναι εβραϊκό επώνυμο που προέρχεται από την περιοχή Pardo της επαρχίας Viscaya της Ισπανίας, όπου ζούσαν πολλοί Εβραίοι.

      Το έτος 769 μ.Χ η Ειρήνη παντρεύτηκε τον διάδοχο του βυζαντινού θρόνου Λέοντα τον Δ΄. Το έτος 775 μ.Χ ο βυζαντινός αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ε΄ πεθαίνει και τον διαδέχεται στο θρόνο ο υιός του, Λέων Δ΄. Έτσι η ειρήνη έγινε αυτοκράτειρα του Βυζαντίου. Η στέψη έγινε με κάθε λαμπρότητα και επισημότητα μέσα στο ναό της Αγίας Σοφίας. Το στέμμα της το φόρεσε ο ίδιος ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ταράσιος. Η ηλικία του γάμου και της στέψης της προσδιορίστηκε στα 14 με 15 χρόνια. Ο Λέων όμως έπασχε από φυματίωση και μετά από πέντε χρόνια πέθανε. Έτσι η Ειρήνη λόγω του ότι ο υιός της Κωνσταντίνος ΣΤ΄ ήταν τότε μόλις εννέα χρονών, ανέλαβε την διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας.Το έτος 787 μ.Χ συγκάλεσε στη Νίκαια της Βιθυνίας την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο, όπου καταδικάστηκε η αίρεση της Εικονομαχίας με βάση την θεολογία που ανέπτυξε ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός.

Μετά το θάνατό της, τα μέλη της οικογέννειάς της παρέμειναν στην Κωνσταντινούπολη και μετά την παρέλευση τεσσάρων αιώνων επέστρεψαν στην γενέτειρά τους την Αθήνα. Αργότερα, κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, μέλη της οικογέννειας των Σαραντάπηχων μαζί με άλλους Αθηναίους εγκαταστάθηκαν μόνιμα στο Σαραντάπηχο Κορινθίας, που ανήκε ιδιοκτησιακά σε αυτούς, όπως θα δούμε παρακάτω, και είχε λάβει την ονομασία του από τον Θεοφύλακτο Σαραντάπηχο. Λέγεται ακόμα ότι άλλο μέλος της οικογένειας των Σαρανταπήχων, ο Ρωμανός, είχε ιδρύσει την ιστορική μονή του Προφήτου Ηλία Κούτου.

Να σημειωθεί ότι η οικογέννεια των τεσσαρακονταπήχων φαίνεται ότι διατηρήθηκε για πολλά χρόνια στην Αθήνα , διότι κατά τον 18^ο αιώνα, όπως μας αναφέρει σχετικά ο αυτοεξορισμένος Αρχιεπίσκοπος της Αθήνας Μιχαήλ Ακομινάτος ή Χωνιάτης, ζούσε ακόμα στην Αθήνα κάποιος ονόματι Γεώργιος Σαραντάπηχος, με τον οποίο διατηρούσε αλληλογραφία.

Διοικητικά στοιχεία – αυτοδιοικητικές μεταβολές

Σαραντάπηχο

Το χωριό Σαραντάπηχο ιδρύθηκε από τον Θεοφύλακτο Σαραντάπηχο, υιό του διοικητή της Αθήνας Κωνσταντίνου Σαραντάπηχου και ανιψιό της βυζαντινής αυτοκράτειρας Ειρήνης της Αθηναίας, κατά την βυζαντινή μεσαιωνική περίοδο.

Το έτος 799 μ.Χ σημειώθηκε μια μεγάλη μάχη μεταξύ Βυζαντινών και Σλάβων στη θέση «βιγλατούρι», η οποία εντοπίζεται βορειοδυτικά του Φενεού. Τους Σλάβους τους αντιμετώπισε ο βυζαντινός στρατηγός Θεοφύλακτος Σαραντάπηχος ως διοικητής των βυζαντινών στρατιωτικών δυνάμεων.

Οι Σλάβοι που είχαν περάσει στην Πελοπόννησο ήταν κτηνοτρόφοι και είχαν διασκορπιστεί σε αγροτικούς οικισμούς. Ζούσαν μέσα σε φάρες ή σε πατρίες και είχαν εγκατασταθεί σε ακατοίκητες περιοχές μέσα σε δάση, κοντά σε ποτάμια κ.α. Η πρώτη μαρτυρία γι’ αυτούς στην Πελοπόννησο είναι το 783 μ.Χ.

Ο Θεοφύλακτος Σαραντάπηχος αντιμετώπισε τους Σλάβους που έρχονταν από την Τρίπολη με τις άμαξες – κάρα τους, φορτωμένες με τις οικογένειές τους και τα υπάρχοντά τους. Στη μάχη που σημειώθηκε, τους κατατρόπωσε. Οι περισσότεροι Σλάβοι σκοτώθηκαν. Λίγοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι, οι οποίοι διαμοιράστηκαν στα γύρω χωριά, ανάμεσα στους Έλληνες, με σκοπό να εξελληνιστούν, όπως στα χωριά Φελόη, Σελιάνα, Αρφαράς, Βερσοβά, Σινευρό, Σβιρού.

Ως ανάμνηση αυτής της σπουδαίας νίκης του, ο Θεοφύλακτος Σαραντάπηχος έκτισε το χωριό, το ονόμασε «Σαραντάπηχο» και για να το εποικίσει, μετέφερε οικογέννειες από την Κωνσταντινούπολη. Ταυτόχρονα κτίστηκε και ο ναός του Αγίου Νικολάου, ο οποίος διασώζεται μέχρι σήμερα.

Ο οικισμός Σαραντάπηχο  φαίνεται πώς υπήρχε σε ολόκληρη την βυζαντινή περίοδο. Αυτή η παρουσία συνεχίστηκε και επί Τουρκοκρατίας, αφού την περίοδο αυτή ανεγέρθηκε και το πρώτο σχολείο στο χωριό. Επί Ενετοκρατίας αναφέρεται κατά την βενετική απογραφή του έτους 1700 που διενεργήθηκε από τον Grimani.

Την 7^η Ιουνίου του έτους 1834 (ΦΕΚ 19 Α) ο οικισμός Σαραντάπηχο ορίστηκε έδρα του δήμου Χελυδορέας, με πρώτο δήμαρχο το Δ. Σακελαριάδη και δημοτικό εισπράκτορα τον Γ. Βασιλόπουλο.  Την 9^η Δεκεμβρίου του έτους 1840 ο δήμος Χελυδορέας καταργήθηκε και το Σαραντάπηχο προσαρτήθηκε διοικητικά στο δήμο Ζάχολης, όπου και παρέμεινε μέχρι το έτος 1912. Την 31^η Αυγούστου του έτους 1912 (ΦΕΚ 262 Α) αποσπάστηκε από το δήμο Ζάχολης και αποτέλεσε την αυτόνομη κοινότητα Σαραντάπηχου.

Η κοινότητα Σαραντάπηχου, που περιλάμβανε από το έτος 1928 και τον οικισμό Σαρανταπηχιώτικα, διατηρήθηκε μέχρι το έτος 1996. Την 4^η Δεκεμβρίου του έτους 1996 (ΦΕΚ 267 Α) η κοινότητα Σαραντάπηχου προσαρτήθηκε στο δήμο Ευρωστίνης, όπου παρέμεινε μέχρι το 2010. Την 7^η Ιουνίου του έτους 2010 (ΦΕΚ 87 Α) αποσπάστηκε από το δήμο Ευρωστίνης και προσαρτήθηκε στον διευρυμένο δήμο Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης.

Σαρανταπηχιώτικα

Είναι οικισμός που υπάγεται διοικητικά στην κοινότητα του Σαραντάπηχου και βρίσκεται σε υψόμετρο 15 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, στην ακτή του Κορινθιακού κόλπου. Τα Σαρανταπηχιώτικα μέχρι το έτος 1940 είχαν την ονομασία Σαρανταπηχιώτισσα.

Ως οικισμός αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά την 16^η Μαϊου του έτους 1928. Την 4^η Δεκεμβρίου του έτους 1996 (ΦΕΚ 267 Α) προσαρτήθηκε διοικητικά στον δήμο Ευρωστίνης, όπου παρέμεινε έως το 2010. Την 7^η Ιουνίου του έτους 2010 (ΦΕΚ 87 Α) αποσπάστηκε από το δήμο Ευρωστίνης και προσαρτήθηκε στον διευρυμένο δήμο Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης.

Πληθυσμιακά δεδομένα

Σαραντάπηχο

Βενετική Απογραφή έτους 1700: 16 φαμίλιες , 70 κάτοικοι [Grimani]

Βενετική Απογραφή έτους 1703: Δεν αναφέρονται κάτοικοι ή οικογέννειες [Nani]

Βενετική Απογραφή έτους 1704: Δεν αναφέρονται κάτοικοι ή οικογέννειες [Alberghetti]

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1827:  φαμίλιες 30       [Γάλλος ταξιδιώτης Pouqueville, 184]

Γαλλική Απογραφή 1830: φαμίλιες 65  [Χουλιαράκης Α1, 34]

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1834: οικογέννειες 76 ,  κάτοικοι 460  [Βασιλικό Διάταγμα 26^ης Μαϊου 1834]

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1846: κάτοικοι 378  [Σταματάκης, 74]

1853: Σπίτια 85 , κάτοικοι 340. Προϊόντα: σταφίδα, δημητριακοί καρποί και κρασί [Ραγκαβής 1853 ΙΙ, 384]

Απογραφή πληθυσμού έτους 1879: κάτοικοι 280 [Χουλιαράκης Α2, 59]

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1886: κάτοικοι 288 [Μηλιαράκης, 130]

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1889: κάτοικοι 132 [Χουλιαράκης Α2, 122]

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1896: κάτοικοι 166 [Χουλιαράκης Α2, 189]

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1901: κάτοικοι 166 [Νουχάκης, 485]

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1907: κάτοικοι 140 [385]    

Γεωργική Απογραφή Πληθυσμού έτους 1911: Καλλιεργούνταν σιτάρι (70 στρέμματα), καλαμπόκι (15 στρέμματα), φασόλια (15 στρέμματα), φακή (20 στρέμματα), σταφύλια κρασιού (5 στρέμματα), ρόβι (25 στρέμματα). Επιπλέον, έχουν καταγραφεί 10.000 στρέμματα δάσους, 150 στρέμματα άγονες εκτάσεις, 60 στρέμματα αγραναπαύσεις, 500 στρέμματα καλλιεργήσιμα βοσκοτόπια και 3000 στρέμματα μή καλλιεργήσιμα βοσκοτόπια. Η κατηγορία ζώων, πτηνών και κυψελών περιλάμβανε 2 άλογα, 25 μουλάρια, 20 γαϊδούρια, 38 βοοειδή, 20 κυψέλες, 1800 πρόβατα, 730 κατσίκια, 530 κότες, 30 πάπιες, 50 κουνέλια.

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1928: κάτοικοι 95  

Γεωργοοικονομική μελέτη Α.Τ.Ε έτους 1939: Αναφέρεται η ύπαρξη 12 πηγών. Καλλιεργούνταν σιτάρι (200 στρέμματα), κριθάρι (30 στρέμματα), βίκος (40 στρέμματα). Καταγράφηκαν 10000 αχλαδιές, 50 μηλιές, 1000 βερυκοκιές, 700 λεμονιές, 3000 ελιές, 500 κερασιές, 150 καρυδιές. Επιπλέον, υπήρχαν 16 μουλάρια, 9 άλογα, 6 γαϊδούρια, 1050 πρόβατα, 200 κατσίκια και 20 κυψέλες, ενώ 25 οικογένειες διατηρούσαν κουνέλια.      

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1940: κάτοικοι 71                   

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1951: κάτοικοι 3                     

Γεωργική Απογραφή έτους 1961: Καλλιεργούνταν καρποφόρα δέντρα (291 στρέμματα), αμπέλια (138 στρέμματα), ετήσια φυτά (215 στρέμματα), αγραναπαύσεις (116 στρέμματα), κοφτολίβαδα (1 στρέμμα). Έχουν καταγραφεί 2400 λιόδεντρα, 10800 εσπεριδοειδή και 1300 άλλα καρποφόρα δέντρα. Επιπλέον, υπήρχαν 6 άλογα, 10 μουλάρια, 22 γαϊδούρια, 7 βοοειδή, 102 πρόβατα, 39 κατσίκια, 371 πουλερικάκαι 37 κυψέλες.

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1961: κάτοικοι 0  

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1971: κάτοικοι 0     

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1981: κάτοικοι 0                            

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1991: κάτοικοι 131             

Απογραφή Πληθυσμού έτους 2001: κάτοικοι 21

Απογραφή Πληθυσμού έτους 2011: κάτοικοι 3

Σαρανταπηχιώτικα

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1928: κάτοικοι 157     

Γεωργοοικονομική μελέτη Α.Τ.Ε έτους 1939:  Το έτος 1939 ζούσαν συνολικά τον χειμώνα 57 οικογένειες, από τις οποίες το καλοκαίρι παρέμεναν οι 17, ενώ οι υπόλοιπες 40  ανέβαιναν στο Σαραντάπηχο.              

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1940: κάτοικοι 155                  

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1951: κάτοικοι 171                  

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1961: κάτοικοι 207                  

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1971: κάτοικοι 149   

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1981: κάτοικοι 144

Απογραφή Πληθυσμού έτους 1991: κάτοικοι 221

Απογραφή Πληθυσμού έτους 2001: κάτοικοι 29

Απογραφή Πληθυσμού έτους 2011: κάτοικοι 187

      Ξενοδοχεία – Αεροδρόμιο

      Κατά την χρονική περίοδο 1927 έως 1940 η περιοχή του Σαραντάπηχου γνώρισε ημέρες δόξας και ευημερίας, αφού μετατράπηκε σε ένα διεθνές κέντρο ψυχαγωγίας και ανάπαυσης. Το χωριό τότε γνώρισε μεγάλη τουριστική ανάπτυξη, μέσα στα πλαίσια της οποίας δημιουργήθηκε μία μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα, καθώς και ένα αεροδρόμιο.

      Αεροδρόμιο

      Για να μπορούν να εξυπηρετηθούν οι υψηλοί επισκέπτες της περιοχής λειτούργησε αεροδρόμιο για την άνετη πρόσβαση αυτών με τα αεροσκάφη τους σε αυτήν. Το αεροδρόμιο βρίσκονταν σε υψόμετρο 1315 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, δηλαδή σε ένα υψόμετρο σπάνιο για την εποχή του σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πρώτη προσγείωση αεροσκάφους σε αυτό έγινε τον Ιούλιο του έτους 1935. Προσγειώνονταν αεροσκάφη 25 θέσεων Αγγλικής και Γερμανικής κατασκευής και τα δρομολόγιά τους ήταν τσάρτερ.

      Ο διάδρομος του αεροδρομίου καταστράφηκε την περίοδο της ιταλογερμανικής κατοχής. Συγκεκριμένα, το έτος 1940 / 1941 οι Ιταλοί κατακτητές με τη χρήση εκσκαφικών μηχανημάτων (μπουλντόζες) άνοιξαν αυλάκια στην πίστα του αεροδρομίου, με σκοπό να εμποδίσουν έτσι την προσγείωση αεροσκαφών. Με το πέρασμα των χρόνων τα αυλάκια αυτά μετατράπηκαν σε μεγάλα ρέματα.

      Ξενοδοχεία

Το έτος 1932 οι Αιγιαλείς Σπήλιος Χρύσης και Σπύρος Νικολούλιας, που δραστηριοποιούνταν μέχρι τότε επιχειρηματικά στην Αυστραλία, αποφάσισαν να δοκιμάσουν να επενδύσουν τουριστικά στο Σαραντάπηχο. Κατασκεύασαν ένα σύγχρονο ξενοδοχειακό συγκρότημα που το ονόμασαν «Αναγέννησις», το οποίο για τα δεδομένα του 1930 ήταν πρωτόγνωρο και πολυτελές. Το προσωπικό του ξενοδοχείου ήταν υψηλών προσόντων.

Το Ξενοδοχείο «Αναγέννησις» διέθετε 70 δωμάτια με μπάνιο, ένα μεγάλο εστιατόριο με αίθουσα εκδηλώσεων, ένα τηλεφωνικό κέντρο, ηλεκτρογεννήτριες για την παροχή ρεύματος, δίκτυο ύδρευσης, παγοποιείο, γήπεδα τένις και άλλων αθλοπαιδιών, χαρτοπαιχτική και κινηματογραφική λέσχη κ.α.Το κτίριο του ξενοδοχείου ήταν τριώροφο και ήταν γεμάτο όλο το χρόνο από παραθεριστές. Δούλεψε καλά  μέχρι το έτος 1940, οπότε κηρύχθηκε ο πόλεμος. Για το χρονικό διάστημα που λειτούργησε, προσέλκυσε εκατοντάδες ευρωπαίους επισκέπτες.

Το έτος 1940 ολόκληρο το χωριό Σαραντάπηχο μαζί με το ξενοδοχείο εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους, με συνέπεια να λεηλατηθούν. Η δέ λεηλασία υπήρξε διαρκείας. Αφαιρέθηκαν από μπανιέρες μέχρι και οι τσίγκοι της σκεπής. Με το πέρασμα των χρόνων η τοιχοποιϊα του διαβρώθηκε από τα χιόνια και έτσι το κτίριο κατέρρευσε. Σήμερα το μόνο που υπάρχει στη θέση του είναι ένας σωρός από λίθους και σκουριασμένα σίδερα. Εκτός από το περίφημο ξενοδοχείο «Αναγέννησις» υπήρχαν και άλλα ξενοδοχεία, όπως του Θεοφ. Στάθη, το διώροφο του Γιωργ. Πανουτσόπουλου κ.α.

Βιβλιογραφικές πηγές

v  Αρχείον γεωργοοικονομικών μελετών Αγροτικής Τραπέζης της Ελλάδος, Ν. Η. Αναγνωστοπούλου τμημ. γεωργοικονομικών μελετών Α.Τ.Ε. & Ν. Αϊβαλιωτάκη βοηθού γεωργοοικονομικών ερευνών Α.Τ.Ε, η περιφέρεια Ξυλοκάστρου-Δερβενίου, Αθήναι, 1939.

v  Βασιλικό Διάταγμα αριθ. 19 / 26 Μαϊου 1834 «περί της οροθεσίας και της εις δήμους διαιρέσεως του Νομού Αργολίδος και Κορινθίας».

v  Διαδικτυακός ιστότοπος argo.ekt.gr.

v  Διαδικτυακός ιστότοπος Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (www.eetaa1.gr).

v  Διαδικτυακός ιστότοπος www.Koutoyzis.gr

v  Διαδικτυακός ιστότοπος www.derveni.eu/Sarantapiho.htm

v  Διαδικτυακός ιστότοπος greek_greek.enacademic.com

v  Διαδικτυακός ιστότοπος el.wikipedia.org, λήμμα «Σαραντάπηχο».

v  Δορμπαράκης Παν. Χ. –Πανουτσοπούλου Κασ., η περιοχή της Ευρωστίνης Κορινθίας, ιστορία-λαογραφία-γλώσσα, έκδοση Συλλόγου Ευρωστινίων – Gutenberg, Αθήνα, 1992.

v  Εθνική Στατιστική Αρχή, Απογραφές Πληθυσμού των ετών 1879, 1889, 1896, 1907, 1928, 1940, 1951, 1961, 1971, 1981, 1991, 2001, 2011.

v  Εθνική Στατιστική Αρχή, Γεωργική Απογραφή έτους 1911, τόμος Α΄ σσ 658, 659, 738, 739, 818, 819, 898, 899.

v  Εθνική Στατιστική Αρχή, Γεωργική Απογραφή έτους 1911, τόμος Β΄ σσ 310, 311, 390, 391.

v  Εθνική Στατιστική Αρχή, Γεωργική Απογραφή έτους 1961, σσ 15, 16, 35, 36, 37, 54, 55, 56.

v  Εθνική Στατιστική Αρχή, Λεξικόν Δήμων, Κοινοτήτων και Οικισμών της Ελλάδος (1971), Αθήνα, 1974.

v  Κορδώσης Σ. Μιχαήλ, Συμβολή στην ιστορία και τοπογραφία της περιοχής Κορίνθου στους μέσους χρόνους, διδακτορική διατριβή, βιβλιοπωλείο Δ. Καραβία.

v  Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν «ΉΛΙΟΣ», τόμος 16^ος λήμμα «Σαραντάπηχον» & τόμος 6^ος λήμμα «Ειρήνη η Αθηναία»., εκδ. ΗΛΙΟΥ, 1947.

v  Νουχάκης Εμμ. Ιωάννης, Ελληνική Χωρογραφία, Γεωγραφία, Ιστορία, Στατιστική Πληθυσμού και αποστάσεων, 1901.

v  Παναγιωτόπουλος Βασίλης, Πληθυσμός και Οικισμοί της Πελοποννήσου 13^ος – 18^ος  αιώνας, Ιστορικό Αρχείο Εμπορικής Τράπεζας της Ελλάδος, Αθήνα, 1985.

v  Παπανδρεάδης Νικόλαος, Ιστορία και Λαογραφία της Ζάχολης

v  Παπαρρηγόπουλος Κωνσταντίνος, Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τόμοι Γ΄ & Η΄, εκδ. Αγγελάκη.

v  Pouqueville, Voyage de la Grece, τόμος Ε΄, 1827.

v  Ραγκαβής Ρ. Ιάκωβος τόμος Β΄ (Πελοπόννησος):  Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική  και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος.

v  Ροδοπούλου Σούλα, Κατά διαταγή της Ειρήνης της Αθηναίας, εκδ. Αγγελάκη.

v  Σταματάκης Ι. Δ.  - Πίναξ χωρογραφικός της Ελλάδος περιέχων τα ονόματα, τας αποστάσεις και τον πληθυσμό των Δήμων, Πόλεων, Κωμοπόλεων και Χωρίων, ερανισθείς εκ διαφόρων επίσημων εγγράφων της Β. Κυβερνήσεως, Αθήνα, 1846.

v  Σταματελάτος Μιχαήλ / Βάμβα – Σταματελάτου Φωτεινή, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, τόμος Γ΄, εκδ. Λαμπράκη, 2012.

v  Χουλιαράκης Μιχαήλ, Γεωγραφική – διοικητική και πληθυσμιακή εξέλιξις της Ελλάδος 1821 – 1971, Εθνικόν Κέντρον Κοινωνικών Ερευνών, Αθήναι 1974 – 1976.

       Συγγραφή - επιμέλεια   

email--kostassxoinos@yahoo.com

Τηλέφωνο 6945 83 20 94
 

επ