Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ : Απευθείας απόγονος των Παλαιολόγων του Βυζαντίου

            Γενικά στοιχεία

            Την 3^η Φεβρουαρίου του έτους 1830 στη Διάσκεψη του Λονδίνου, όπου συμμετείχαν η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία, υπογράφτηκε το πρωτόκολλο του Λονδίνου. Ήταν  η πρώτη επίσημη διεθνής διπλωματική πράξη που διακήρυσσε την αναγνώριση της πολιτικής ανεξαρτησίας του νεοσύστατου τότε Ελληνικού κράτους. Τρία χρόνια μετά, το έτος 1833, εγκαθιδρύθηκε και η μοναρχία.

            Το στέμμα της Ελλάδος προτάθηκε αρχικώς στον Λεοπόλδο της Σαξωνίας. Εκείνος όμως αρνήθηκε, για να γίνει λίγο αργότερα Βασιλιάς του νεοσύστατου Βασιλείου του Βελγίου. Μετά την άρνησή του, πρώτος Βασιλεύς των Ελλήνων (1832 – 1862) έγινε ο πρίγκιπας της Βαυαρίας Όθων Α΄ που ήταν ο δευτερότοκος υιός του διαδόχου και μετέπειτα Βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α΄.

            Μετά την έξωση του Όθωνα, μία επιτροπή αποτελούμενη από τους Κωνσταντίνο Κανάρη, Θρασύβουλο Ζαϊμη και Δημήτριο Γρίβα ταξίδεψε τον Απρίλιο του έτους 1863 στην Κοπεγχάγη, για να προσφέρει το ελληνικό στέμμα στον Γεώργιο Α΄, δευτερότοκο υιό του πρίγκιπα και μετέπειτα Βασιλιά της Δανίας Χριστιανού Θ΄. Με το Ψήφισμα ΚΕ΄ της 18^ης Μαρτίου του έτους 1863 της Εθνικής Συνέλευσης αναφέρεται ότι: «Αναγορεύεται παμψηφεί ο πρίγκηψ της Δανίας Χριστιανός Γουλιέλμος Φερδινάνδος Αδόλφος Γεώργιος, δευτερότοκος υιός του πρίγκηπος Χριστιανού, Συνταγματικός Βασιλεύς των Ελλήνων υπό το όνομα Γεώργιος Α’». Από τότε έξι μέλη της δυναστείας που εγκαθίδρυσε ο Γεώργιος Α΄ κυβέρνησαν την Ελλάδα για 111 ολόκληρα χρόνια μέχρι τον Δεκέμβριο του έτους 1974, όπου και καταργήθηκε οριστικά η μοναρχία δια δημοψηφίσματος.

Επιγραμματικά αυτοί ήταν οι:

 - Γεώργιος Α΄ (1845 – 1913). Ιδρυτής της βασιλικής δυναστείας. Υπήρξε ο βασιλιάς των  μεγάλων και ανεκπλήρωτων υποσχέσεων, αλλά και των μεγάλων προσαρμογών.

- Κωνσταντίνος Α΄ ο στρατηλάτης (1868 – 1923). Το όνομά του συνδέθηκε με την Μικρασιατική καταστροφή. Έμεινε στο θρόνο για έξι χρόνια περίπου και πέθανε αυτοεξόριστος στο Παλέρμο της Σικελίας.

- Αλέξανδρος Α΄ (1893 – 1920). Παρέμεινε στο θρόνο για τρία περίπου χρόνια και πέθανε από δάγκωμα πιθήκου σε ηλικία 23 ετών.

- Γεώργιος Β΄ (1890 – 1947). Στο διάστημα 1922 – 1947 έμεινε στο θρόνο για 14 χρόνια και πέθανε από ανακοπή στις αρχές του Εμφυλίου στην Ελλάδα.

- Παύλος Α΄ (1901 – 1964). Βασίλευσε για 17 χρόνια.

- Κωνσταντίνος Β΄ (1940 -...). Υπήρξε ο τελευταίος βασιλιάς και έμεινε στο θρόνο ουσιαστικά για 4 χρόνια.

Ιστορικά: " Ταρσινά Κορινθίας"

 

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

 «Ταρσινά Κορινθίας»

(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Γνώμη Πολιτών» περιοχής Βόχας – Σικυώνος, Οκτώβριος 2012)

            Γενικά στοιχεία

Είναι ένας πεδινός οικισμός του νομού Κορινθίας που βρίσκεται σε υψόμετρο 80 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νομού, 24 χλμ δυτικά της Κορίνθου. Υπάγεται διοικητικά στο δήμο Βέλου – Βόχας. Η οικονομία βασίζεται κυρίως στην αγροτική εκμετάλλευση της γης. Δεν εντοπίζεται άλλος οικισμός με την ίδια ονομασία στην ελληνική επικρατεία. Αποτελεί οικιστικό κέντρο 5^ου επιπέδου, αφού πρόκειται για έναν μικρό πληθυσμιακά οικισμό με κύρια χρήση την κατοικία.

            Προέλευση ονομασίας οικισμού

Η πιθανότερη προέλευση του ονόματος, με βάση την ετυμολογία του, πρέπει να είναι γεωγραφική, προσδιορίζοντας ότι ο τόπος προέλευσης των πρώτων κατοίκων των Ταρσινών πιθανόν να είναι ο Ταρσός. Ο Ταρσός υπήρξε σημαντική πόλη της Κορινθίας κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο (1204 – 1453). Πιθανόν να βρισκόταν ανάμεσα στα χωριά Άνω και Κάτω Ταρσός. Το έτος 1458 πολιορκήθηκε από τον σουλτάνο Μωάμεθ Β΄ τον Πορθητή, ερήμωσε και σβήστηκε από τον χάρτη. Οι κάτοικοί του διέφυγαν προς διάφορες κατευθύνσεις, όπως Γκούρα, Ταρσινά κ.α., ενώ λίγοι ήταν αυτοί που τελικά παρέμειναν και ίδρυσαν τα χωριά Άνω και Κάτω Ταρσός στα ερείπια της μεσαιωνικής πόλης. Να σημειωθεί ότι και το έτερο γειτονικό χωριό το Ελληνοχώρι είχε αρχίσει να σχηματίζεται σε κοινότητα κατά τον ίδιο τρόπο. Οι πρώτοι του κάτοικοι, πριν εγκατασταθούν εκεί μόνιμα και οριστικά, πηγαινοέρχονταν ανάλογα με την εποχή. Αφετηρία τους ήταν η ορεινή Καρυά (υψόμετρο 1350 μ.) στη Ζήρεια κοντά στα Τρικαλοχώρια και χρησιμοποιούσαν τη περιοχή του Ελληνοχωρίου για χειμαδιά – βοσκοτόπια. Σύμφωνα με τον περιηγητή Ραγκαβή η περιοχή καταγράφεται ως αγροτική θέση. Κατά συνέπεια φαίνεται ότι η περιοχή «Ταρσινά» χρησιμοποιούνταν από Ταρσινούς ως χειμαδιά – βοσκότοποι. Με τη πάροδο των χρόνων σιγά σιγά σημειώθηκε μόνιμη εγκατάσταση και τα Ταρσινά από αγροτική θέση άρχισαν να παίρνουν χαρακτηριστικά χωριού – κοινότητας.

            Διοικητική εξέλιξη – αυτοδιοικητικές μεταβολές

Ο περιηγητής – ταξιδιώτης Ιάκωβος Ρ. Ραγκαβής στο έργο του[1] κάνει σαφή αναφορά για Καλύβια Ταρσινών, ταξινομώντας τα ως μία από τις αγροτικές θέσεις που είχε ο Δήμος Κορίνθου κατά το έτος 1851. Χαρακτηρίζονται ως θέση δηλαδή έκταση – περιοχή αγροτική και όχι οικισμός. Ωστόσο δεν σημειώνονται πληθυσμιακά στοιχεία, πράγμα που σημαίνει ότι η περιοχή αρχικά δεν κατοικούνταν από μόνιμο πληθυσμό. Κατά τη χρονική περίοδο 1851 – 1879 ξεκινά η μόνιμη εγκατάσταση οικογενειών με αποτέλεσμα το έτος 1879 να υφίσταται οικισμός Ταρσινών υπαγόμενος διοικητικά[2]  στο δήμο Κορινθίων, στον οποίο και παρέμεινε μέχρι το έτος 1912. Την 31^η Αυγούστου του έτους 1912 αποσπάστηκε[3] και προσαρτήθηκε στη κοινότητα των Κρηνών. Το έτος 1931 αποσπάστηκε[4] και αποτέλεσε ξεχωριστή κοινότητα. Αργότερα, το έτος 1949 η κοινότητα αποσπάται[5]  από το νομό Αργολίδος και Κορινθίας και υπάγεται στο νομό Κορινθίας. Το έτος 1997 η κοινότητα καταργήθηκε[6] και ο οικισμός Ταρσινά προσαρτήθηκε  στο δήμο Βέλου. Το έτος 2010 ο δήμος Βέλου καταργήθηκε και ο οικισμός Ταρσινά προσαρτήθηκε στο δήμο Βέλου – Βόχας ως τοπική κοινότητα.

                        Ταρσινά Κορινθίας. Δημοτικό σχολείο δεκαετίας '30

            Πληθυσμιακά στοιχεία

1853: Αναφέρεται ως αγροτική θέση χωρίς να καταγράφονται μόνιμοι κάτοικοι,  [Ραγκαβής ΙΙ, 380].

1879: Κάτοικοι 145, [Απογραφή πληθυσμού / Χουλιαράκης Α2, 59].

1886: Κάτοικοι 145, αρβανίτες, [Απογραφή πληθυσμού / Μηλιαράκης, 111].

1889: Κάτοικοι 185, [Απογραφή πληθυσμού / Χουλιαράκης Α2, 121].

1896: Κάτοικοι 162, [Απογραφή πληθυσμού / Χουλιαράκης Α2, 189].

1901: Κάτοικοι 162, [Νουχάκης, 478].

1907: Κάτοικοι 181, [Απογραφή πληθυσμού].

1928: Κάτοικοι 255, [Απογραφή πληθυσμού].

1940: Κάτοικοι 357, [Απογραφή πληθυσμού].

1951: Κάτοικοι 294, [Απογραφή πληθυσμού].

1961: Κάτοικοι 322, [Απογραφή πληθυσμού].

1971: Κάτοικοι 352, [Απογραφή πληθυσμού].

1981: Κάτοικοι 430, [Απογραφή πληθυσμού].

1991: Κάτοικοι 434, [Απογραφή πληθυσμού].

2001: Κάτοικοι 421, [Απογραφή πληθυσμού].

2011: Κάτοικοι 374, [Απογραφή πληθυσμού].

       Περίοδος Κατοχής (1941 - 1944)

Δεν μνημονεύονται ονόματα πεσόντων αξιωματικών ή οπλιτών στα Αρχεία της Διεύθυνσης του Στρατού για την περίοδο 1940 -1945.

Περίοδος Εμφυλίου Πολέμου (1946 – 1949)

Στα χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου σφαγιάσθηκαν ή φονεύθηκαν οι Ανδρικοπούλου Γ. (σύζυγος Α.), Ανδρικόπουλος Α. Α., Ιωάννου Χ. Α., Καμπούρη Ε. (σύζυγος Α. Καμπούρη), Μπράβου Π. Κ., Μπράβος Κ. Δ., Νικολάου Ε., Νικολάου Ε. (σύζυγος Ε.), Πατρώνα Ε., Πατρώνας Ν. Α., Πανόπουλος Β. Ν., Ρέλιας Α. Γ., Ρέλιας Δ. Α., Ρέλιας Χ. Α., Ρέλια Ε. (σύζυγος Ρέλια Α. Γ), Σταθόπουλος Φ. Κ., Σταθόπουλος Κ. Χ., Σωτηρόπουλος Σ. Κ., Τριανταφύλου[7].

      Μνημεία – Εκκλησίες – Ιεροί Ναοί

Ιερός Ναός Aγίων Κωνσταντίνου και Ελένης

Το έτος 1840 ανοικοδομήθηκε ο πρώτος ναός από τους κατοίκους του χωριού, οι οποίοι είχαν έρθει από τον  Ταρσό. Ο ναός αυτός καταστράφηκε από σεισμό και εν συνεχεία κατεδαφίσθηκε. Στη θέση του ανεγέρθηκε ο νέος ναός κατά το έτος 1960 και τα έξοδα καλύφθηκαν εξ ολοκλήρου χάρη στην ευγενική χορηγία και συνδρομή ομογενών της Αμερικής. Εν συνεχεία  η αγιογράφηση του Ναού έγινε με δαπάνη των κατοίκων του χωριού.  Η Εκκλησία  είναι ρυθμού σταυρωτής βασιλικής με τρούλο.   Το έτος 1981 μετά από ζημιές που έπαθε από σεισμό αναστηλώθηκε από την αρχαιολογική υπηρεσία. Εφημέριος της ενορίας είναι ο πατέρας Δημήτριος Γιώργου.

                     Ιερός Ναός Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (Ευαγγελίστριας)

Ο Ιερός ναός βρίσκεται κτισμένος πάνω σε λόφο. Στη θέση αυτή έχουν ανεγερθεί δύο ναοί. Ο παλαιότερος ιερός ναός ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Ερμόλαο και χρονολογείται κατά τον 11^ο – 13^ο αιώνα. Πάνω στα θεμέλια αυτού κτίστηκε ο σημερινός ναός, που είναι ένα μονόχωρο ναύδριο του τέλους του 19^ου αιώνα, το οποίο διατηρεί εντοιχισμένα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη βυζαντινής εποχής, προερχόμενα από προϋπάρχοντα ναό[8], που ήταν πιθανόν αφιερωμένος στην θεά Άρτεμις. Έχει κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει μια θαυματουργός εικόνα της Θεοτόκου. Στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχει και μια μεγάλη βελανιδιά, την οποία αναφέρει και ο περιηγητής Παυσανίας κατά το πέρασμά του από την περιοχή.

Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Στα τέλη του 13^ου αιώνα οικοδομήθηκε και ο δικιόνιος ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, ο οποίος ανήκει στο βυζαντινό ρυθμό του σταυροειδούς με οκταγωνικό τρούλο. Ο ναός αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό μεγαλείο. Έχει μαρμάρινο τέμπλο και αρχαιοελληνικούς κίονες. Πλίθινα πλαίσια και οδοντωτές ταινίες στεφανώνουν τα δίλοβα παράθυρα και τα κομψά πινάκια του ναού που σήμερα περιβάλει το κοιμητήριο του χωριού. Ο ναός αυτός περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων του 12^ου αιώνα που συνέταξε ο Χ. Μπούρας, ωστόσο η αμιγώς λαξευτή τοιχοποιία της αψίδας του και ο τρόπος προσαρμογής των σκυφίων στον ανώτερο δόμο της και σε άλλα σημεία του ναού, συνηγορούν στη μετάθεση της χρονολόγησης του ναού μέσα στον 13^ο αιώνα.

---

 Παραπομπές

[1] Ιάκωβος Ρ. Ραγκαβής, «Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος», τόμος Β΄ (Πελοπόννησος).

[2] Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αριθ. 50, τεύχος Α΄, 25 Ιουλίου 1879.

[3] Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αριθ. 262, τεύχος Α΄.

[4] Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αριθ. 10, τεύχος Α΄, 17 Ιανουαρίου 1931.

[5] Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αριθ. 105 /τ. Α΄/ 29 Απριλίου 1949.

[6] Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αριθ. 244 / τ. Α΄/ 4 Δεκεμβρίου 1997.

[7] Τα ονόματα αναφέρονται στο βιβλίο του Ιωάννη Μπαλαφούτα, Από τον Προμαχώνα της Στιμάγκας, 1943 – 1944.

[8] Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αριθ. 420, τ. Β΄, 1 Ιουλίου 1992.

 

Συγγραφή - επιμέλεια 

 

                                  email---kostassxoinos@yahoo.com

Τηλέφωνο---6945 83 20 94

ΣΑΡΑΝΤΑΠΗΧΟ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ
 

"Σαραντάπηχο"

 

Γενικά στοιχεία

Το Σαραντάπηχο είναι ένα μικρό ορεινό χωριό του δήμου Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης του Νομού Κορινθίας. Είναι το δυτικότερο δημοτικό διαμέρισμα του νομού και γειτνιάζει με τα δημοτικά διαμερίσματα Περιθώρι και Σελιάνα του καλλικρατικού δήμου Αιγιάλειας του Νομού Αχαϊας, και το δημοτικό διαμέρισμα Καρυάς του δήμου Ξυλοκάστρου – Ευρωστίνης στον οποίο και ανήκει διοικητικά. Απέχει 21 χλμ από το Δερβένι. Αποτελεί τον ορεινότερο οικισμό της Πελοποννήσου και έναν από τους πιό ορεινούς οικισμούς της Ελλάδας. Το κλίμα του είναι εξαιρετικό και υγιεινό.

Έχει κτιστεί αμφιθεατρικά σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 1230 μέχρι 1300 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, μέσα σε ένα πυκνό δάσος από πεύκα και έλατα, στις πλαγιές της Κυλλήνης. Βρίσκεται σε μικρή παράκαμψη 5 χλμ από τον οδικό άξονα Δερβενίου πρός την Γκούρα Κορινθίας και απέχει από το Δερβένι 30 χλμ. Το χωριό είχε δημοτικό σχολείο, ταχυδρομείο, τηλεγραφείο και φυλάκειο της χωροφυλακής.

Σήμερα, το Σαραντάπηχο απαριθμεί πενήντα περίπου σπίτια, από τα οποία τα μισά είναι νέας αστικής αρχιτεκτονικής, ενώ τα υπόλοιπα είναι παλαιού τύπου που έχουν αναπαλαιωθεί–εκσυγχρονιστεί. Είναι ένας τόπος αναψυχής κυρίως για τους καλοκαιρινούς μήνες, κατά τους οποίους γεμίζει από κόσμο. Κατά τους χειμερινούς μήνες, ο δρόμος κλείνει από τα χιόνια στην τοποθεσία Κουβέλι, με αποτέλεσμα η πρόσβαση στο χωριό να γίνεται δύσκολη.

Οι κάτοικοί του ασχολούνται με την γεωργία και την κτηνοτροφία.Το χωριό υδροδοτείται μέσω δικτύου με τα νερά από τις πηγές Σεμπρέσι και Παλαμάρι. Να σημειωθεί ότι υπάρχουν πολλές πηγές στο Σαραντάπηχο και το δάσος του, από τις οποίες οι μεγαλύτερες είναι η κεντρική βρύση του χωριού, η βρύση του Κεραστάρη (σλάβικη λέξη), η πηγή Σεμπρέσι, η πηγή Παλαμάρι, η πηγή Τζέρος ή Τσέρος με το καθαρό νερό, του πουλιού η βρύση, η τουρκόβρυση (βρισκόταν πάνω από την Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου) και η πηγή στα βαρκά του Μετζελίδη.

ΤΑΡΣΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ

Ιστορικά στοιχεία

Ταρσός Κορινθίας

Ταρσέ μου και Φαρόκαμπε

αληθινέ και Ζήρια

Πούχεις τα κρύα τα νερά

και τις όμορφες κοπέλες

H Bόχα κατά το έτος 1921: «Βέλο – Βραχάτι – Ζευγολατειό»

ΙΣΤΟΡΙΚΑ

 H BOXA KATA TO ΕΤΟΣ 1921

«Βέλο – Βραχάτι – Ζευγολατειό»

 (Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Γνώμη Πολιτών» περιοχής Βόχας – Σικυώνος, 10.9.2012, φ. 167 / Παρασκευή 15.2.2019  (Μέρος Α΄), φ. 168 / Παρασκευή1.3.2019  (Μέρος Β΄)

Ιστορικό πλαίσιο

Η υπό εξέταση χρονική περίοδος χαρακτηρίζεται ως μια ταραγμένη πολεμική περίοδος. Το έτος 1917 η Ελλάδα έλαβε μέρος στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ. Με τη λήξη του Α΄ ΠΠ το έτος 1918, ξέσπασε  Ελληνοτουρκικός πόλεμος και ξεκίνησε έτσι μια νέα δραματική περίοδος για τον Ελληνισμό. Το έτος 1919 με τη σύμφωνη γνώμη της Αντάντ άρχισε η επονομαζόμενη «Μικρασιατική εκστρατεία» όπου πραγματοποιήθηκε απόβαση ελληνικών στρατευμάτων στην Μικρά Ασία και συγκεκριμένα στην περιοχή της Σμύρνης.

          Έναν χρόνο αργότερα, την 10^η Αυγούστου του έτους 1920 υπογράφτηκε η Συνθήκη των Σεβρών, η οποία δημιουργούσε προς στιγμή την Μεγάλη Ελλάδα των δύο Ηπείρων (Ευρώπη, Ασία) και των πέντε θαλασσών (Αιγαίο, Ιόνιο, Μεσόγειος, Εύξεινος πόντος / Μαύρη θάλασσα, Προποντίδα). Η υπογραφή της συνθήκης αυτής αποτέλεσε τότε τη μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία της Ελλάδος. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους προκηρύχθηκαν Εθνικές εκλογές και επέστρεψαν από την εξορία οι ηγέτες της αντιβενιζελικής παράταξης. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, την 12^η Οκτωβρίου, πεθαίνει αιφνίδια ο βασιλιάς Αλέξανδρος από δάγκωμα μαϊμούς. Στην εκλογική αναμέτρηση που ακολουθεί την 1^η Νοεμβρίου του έτους 1920 το κόμμα των Φιλελευθέρων ηττήθηκε και ο ηγέτης του Ελευθέριος Βενιζέλος δεν εκλέχθηκε ούτε καν βουλευτής. Η νέα αντιβενιζελική κυβέρνηση του Δημητρίου Ράλλη που προέκυψε από τις κάλπες, την 22^α Νοεμβρίου διενέργησε δημοψήφισμα για την επιστροφή του Βασιλέα Κωνσταντίνου με το νόθο εκλογικό αποτέλεσμα 99% υπέρ της επανόδου του.

Το έτος 1921 αποτελεί για την Ελλάδα μια κομβική χρονιά. Παρατηρείται μια μεταστροφή των συμμάχων μας υπέρ των Νεότουρκων και του επικεφαλής αυτών Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ενώ από την άλλη η ελληνική κυβέρνηση απομακρύνει από την ηγεσία του στρατού σημαντικούς και έμπειρους αξιωματικούς. Το έτος 1922 εκδηλώθηκε η τελική αντεπίθεση των Τούρκων που οδήγησε στην κατάρρευση του ελληνικού μετώπου, την ολοκληρωτική καταστροφή της Σμύρνης και τον ξεριζωμό του Μικρασιατικού Ελληνισμού μετά από αιώνες από τις πατρογονικές του εστίες. Τον Σεπτέμβριο του έτους 1922 ξέσπασε Κίνημα στο Στρατό και το Ναυτικό και σχηματίστηκε Επαναστατική Επιτροπή από τους Συνταγματάρχες Νικόλαο Πλαστήρα και Στυλιανό Γονατά, και τον Αντιπλοίαρχο Δημήτριο Φωκά. Ακολουθούν τα γεγονότα της δίκης των εξ και η ανταλλαγή των πληθυσμών.

Στο παρόν ιστορικό άρθρο παρουσιάζεται η εικόνα των τριών μεγαλύτερων χωριών της Βόχας, αυτών του Βέλου, του Βραχατίου και του Ζευγολατειού, πριν την έλευση και εγκατάσταση των Ελλήνων προσφύγων από την μαρτυρική γη της Μικράς Ασίας.

Το Βέλο κατά το έτος 1921

Το Βέλο είναι ένας πεδινός, εύφορος και παραθαλάσσιος οικισμός του νομού Κορινθίας, ο οποίος βρίσκεται δυτικά της Κορίνθου σε υψόμετρο 30 – 45 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Το κλίμα του είναι πολύ καλό και βρίσκεται πολύ κοντά στην Αθήνα, πάνω στην παλαιά Εθνική οδό η οποία συνδέει τη Νότια και τη Δυτική Ελλάδα με την πρωτεύουσα. Το Βέλο σήμερα αποτελεί  ένα οικιστικό κέντρο 4^ου επιπέδου, ενισχυόμενου. Πρόκειται ουσιαστικά για κεφαλοχώρι με προβλεπόμενο εξυπηρετούμενο πληθυσμό από δύο μέχρι οκτώ χιλιάδες κατοίκους. Ο ρόλος αυτού του οικιστικού κέντρου είναι αντίστοιχος με αυτόν του 3^ου επιπέδου, αλλά σε χαμηλότερη όμως κλίμακα. Έχει εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο από το έτος 1929. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι εντός της γεωγραφικής έκτασης που καλύπτει ο οικισμός του Βέλου περιλαμβάνονται και τα τοπωνύμια Αρφαρέϊκα[1], Καισαρέϊκα[2], Καλκανάς, Κενταυρέϊκα, Σαϊταίϊκα[3], Συνοικισμός[4] και Μποτσαρέϊκα[5]. 

Ιερός Ναός Αγίας Μαρίνης με το παλιό καμπαναριό προ 1928 (Αρχείο Μαρίας Αθανασούλη)

      Κατά το έτος 1921 το Βέλο αποτελούσε κοινότητα της επαρχίας Κορινθίας και περιελάμβανε τον οικισμό Βέλο και το χωριό Νεράντζα. Είχε έκταση 8.000 στρέμματα και συνολικό πληθυσμό 1600 κατοίκους. Παράγονταν τα εξής προϊόντα: Σταφίδα Κορινθιακή 2.000.000 λίτρες επί 3500 στρεμμάτων σταφίδων, Σταφίδα Σουλτανίνα 200 χιλ. οκ. επί 1 χιλ. στρεμμάτων, Οίνος 350 χιλ. οκ., Αγροί 1 χιλ. στρέμματα, Σίτος 10 χιλ. οκ. και Κριθή 5 χιλ. οκάδες.Την ίδια περίοδο το Κοινοτικό Συμβούλιο απαρτίζονταν από τους Δαμασκηνό Ανδρέα, Καλόγηρο Γεώργιο, Κανιάρη Α., Κούγια Αλέξανδρο, Λάζο Ανδρέα και Ραυτόπουλο Βασίλη. Χρέη γραμματέα Κοινοτικού Συμβουλίου εκτελούσε ο Δουβής Κ. Χρήστος.

                 Μελέτη διδακτηρίων Βέλλου (έτος 1922, Πηγή--Γενικά Αρχεία Κράτους)

      Η συγκοινωνία εξασφαλιζόταν από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Π.Α.Π που βρισκόταν στο 117,4 χλμ προς τα Δυτικά της Κορίνθου προσακτίως ,ενώ η επικοινωνία γίνονταν με το Ταχυδρομείο και το Τηλεγραφείο.

Ø  Αρχαί: Συμβολαιογραφεία.

Ø  Ναοί: Αγία Μαρίνα (ρυθμού βυζαντινού).

Ø  Σχολεία: Ελληνικό Αρρένων, Δημοτικό Αρρένων πλήρες, Δημοτικό Θηλέων πλήρες.

      Εντός της κεντρικής πλατείας του χωριού υψώνεται ηρώο μαρμάρινο προς τιμή του εν Τζουμαγιά πεσόντος Μασσούρα Ν. Δημητρίου.

Ø  Συνεταιρισμοί: Γεωργικός Πιστωτικός Συνεταιρισμός.

Ø  Επαγγελματίες: Βιβλιοχαρτοπωλεία (αδελφοί Ράπτη), Δικηγόροι (Καλλίρης Γεώργιος, Κανιάρης Δημ., Σκαρπένης Νικ.), Γενικοί έμποροι (Ζηκούρας Αχιλλέας, Κατσώνης Χρήστος, Κοκκώνης Ιωάννης), Ιατροί (Αγγελίδης Κ., Βασιλείου Κ. [κτηνίατρος], Κανιάρης Χρ., Κόλλιας Γεώργιος, Μαρίνης Βασ., Ραυτόπουλος Β), Καπνοπωλεία (Ράπτη Δ., αδελφοί), Καφενεία (Αντωνόπουλος Ν., Τσακωτός Α., Χρυσικόπουλος Ευάγγελος), Μελισσοκομεία (Ραυτόπουλος Β.), Ξυλουργεία (Γκέλμπουρας Κ., Μασσούρης Τηλέμαχος, Μπουραντάνης Α., Σπηλιόπουλος Σ.), Παντοπωλεία (Αγγελόπουλος Ιωάννης, Βαρδουνιώτης Π., Ζόγκολης Βλ., Καλόγερος Γεώργιος, Τσιτσιμάνης Ν.), Σταφιδέμποροι (Οικονομόπουλος Αλέξανδρος, Σκαρπέτης Νικόλαος), Φαρμακεία (Καλπαζής Ανδρέας, Παπακυριάκος Δημήτριος).

Το Βραχάτι κατά το έτος 1921

Το Βραχάτι είναι ένας οικισμός του νομού Κορινθίας, ο οποίος βρίσκεται στην ακτή, δυτικά της Κορίνθου, σε υψόμετρο 10 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Διασχίζεται από την παλαιά εθνική οδό Κορίνθου – Πατρών και βρίσκεται μέσα σε μια καταπράσινη περιοχή κοντά στη θάλασσα, αποτελώντας παράλληλα ένα αξιόλογο τουριστικό και παραθεριστικό κέντρο. Αποτελεί οικιστικό κέντρο 5^ου επιπέδου, αφού πρόκειται για έναν μικρό πληθυσμιακά οικισμό με κύρια χρήση την κατοικία.

 

 Το Βραχάτι τα παλαιά χρόνια. Διακρίνεται δεξιά η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής (Αρχείο εκδόσεων "Καταγράμμα", αφοί Τερζή).

      Κατά το έτος 1921 το Βραχάτι αποτελούσε κοινότητα της τέως Επαρχίας Κορινθίας του Νομού Αργολίδας και Κορινθίας και περιελάμβανε τον οικισμό Βραχάτι (κάτοικοι 319) και τους τότε συνοικισμούς Μπολάτι (κάτοικοι 319) και Χασάναγα (κάτοικοι 425), με συνολικό πληθυσμό 1.496 κατοίκους.

  

 Το Βραχάτι πριν το έτος1981. Στο βάθος διακρίνεται και το ξενοδοχείο που γκρεμίστηκε κατά τον μεγάλο σεισμό.

Ø  Συγκοινωνία: Από Κόρινθο ώρες 2.15΄. Σιδηροδρομικός Σταθμός ΣΠΑΠ στο 112,8 χλμ. Προσακτίως. Οδοί αμαξιτοί και βαταί. Ταχυδρομείο.

Ø  Προϊόντα: Σταφίδα κυρίως μαύρη και σουλτανίνα εκλεκτής ποιότητας και σε μέγιστες ποσότητες. Η ετήσια παραγωγή αμφοτέρων έχει υπολογιστεί ετησίως σε 15 εκατομμύρια Ενετικές λίτρες. Γίνεται επιτόπιος κατεργασία μεγάλων ποσοτήτων από την Εταιρία Οίνων και Οινοπνευμάτων.

Ø  Συμβολαιογραφεία: Μαχαίρα Κ.

Ø  Ναοί: Άγιος Γεώργιος, Άγιος Δημήτριος, Άγιοι Ανάργυροι, Άγιοι Απόστολοι, Αγία Παρασκευή.

Ø  Εγχώρια προϊόντα: Εξαγωγείς (Μίχος Παναγιώτης, Ορφανός Δημήτριος, Τσαπάρας Νικ.).

Ø  Ελαιοπιεστήρια: Ελαιοτριβεία, Τσαπάρα Αδελφών Γεωργίου και Νικολάου (ατμοκίνητον). Εταιρικόν (ατμοκίνητον). Ελαιοτριβεία πολλά.

Ø  Σχολεία: Ελληνικόν Σχολείον Αρρένων και Δημοτικόν Σχολείον Αρρένων.

Το Ζευγολατιό κατά το έτος 1921

Στην ελληνική επικράτεια εντοπίζονται και καταγράφονται συνολικά έξι οικισμοί με την ονομασία «Ζευγολατειό», οι οποίοι είναι οι εξής: Ζευγολατειό Μεσσηνίας[6] (δήμος Μελιγαλά), Ζευγολατειό Λακωνίας, Ζευγολατειό Σερρών (δήμος Στρυμονικού), Ζευγολατειό Αρκαδίας (δήμος Κορυθίου), Ζευγολατιό Αχαϊας (δήμος Λευκασίου), Ζευγολατειό Ξυλοκάστρου (μνημονεύεται έως το 1951) και Ζευγολατειό Κορινθίας.

          Το Ζευγολατειό Κορινθίας βρίσκεται δυτικά της Κορίνθου, σε υψόμετρο 30 μ από την επιφάνεια της θάλασσας, είναι κωμόπολη και έδρα του δήμου Βέλου – Βόχας. Έχει εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο[7] από το έτος 1932. Αποτελεί οικιστικό κέντρο 3^ου επιπέδου. Πρόκειται ουσιαστικά για κωμόπολη με προβλεπόμενο εξυπηρετούμενο πληθυσμό της τάξης των είκοσι χιλιάδων κατοίκων με βασικές εξυπηρετήσεις. Διαθέτει πληθυσμό 4.363 κατοίκων, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, οι οποίοι ασχολούνται κατεξοχήν με την γεωργία και την καλλιέργεια της γης, την αμπελουργία, την δενδροκαλλιέργεια κ.α ή σε βιοτεχνίες και βιομηχανίες τυποποίησης γεωργικών προϊόντων. Το έδαφός του είναι πεδινό και παράγει παντός είδους προϊόντα και σε μεγάλες ποσότητες, όπως η Κορινθιακή σταφίδα, σουλτανίνα, φρούτα παντός είδους κ.α. Βρίσκεται στο κέντρο της εύφορης κορινθιακής πεδιάδας, της Βόχας, και απέχει 10 χλμ από την Κόρινθο. Εξελίσσεται συνεχώς, ακολουθώντας την πορεία και το παράδειγμα των υπολοίπων αστικών κέντρων σε όλους τους τομείς.

Κατά το έτος 1921 το Ζευγολατειό αποτελούσε κοινότητα της Επαρχίας Κορινθίας και περιελάμβανε τον οικισμό Ζευγολατειό και τους συνοικισμούς Καλέντζι και Ράχιανι. Είχε έκταση 60.000 στρέμματα και συνολικό πληθυσμό 1.300 κατοίκους.

Ø  Κοινοτικό Συμβούλιο: Παπαλέκας Χρ., Αμπατζής Περ., Βουδούρης Ιωαν., Βουδούρης Κωνστ., Ζιούβας Δημήτριος, Καλλίρης Μιχάλης.

Ø  Συγκοινωνία: Ταχυδρομείο και Τηλέφωνο. Τα γύρω χωριά βρίσκονται σε απόσταση 30 λεπτών.

Ø  Προϊόντα: Σίτος 150.000 οκάδες επί 4.500 στρεμμάτων, Κριθή 80.000 οκάδες επί 2.000 στρεμμάτων, Σταφίδα μαύρη 300.000 Ενετικές Λίτρες εκ 700 στρεμμάτων σταφιδαμπέλων, Σταφίδα Σουλτανίνα 100.000 οκάδες επί 2.000 στρεμμάτων, Έλαιο 100.000 οκάδες από 30.000 στρέμματα ελαιόδενδρα, Οίνος (αρίστης ποιότητας) 200.000 οκάδες από 1.000 στρέμματα, Κυψέλες ελάχιστες.

Ø  Ναοί: Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Ø  Σχολεία: Τετρατάξιο Αρρένων με 110 μαθητές και τετρατάξιο Θηλέων με 80 μαθήτριες.

Ø  Σύνδεσμοι και Συνεταιρισμοί: Σύνδεσμος Γεωπονικός «Άγιος Γεώργιος» και Συνεταιρισμός πωλήσεως σταφιδοκάρπου.

Ø  Επαγγελματίες: Αποικιακά (Αμπατζής Ιωάννης, Αμπατζής Περικλής, Παπαλέκας Κωνσταντίνος), Δημητριακά (Αμπατζής Περικλής – και αλεύρων), Ιατροί (Βουδούρης Ιωαν., Ζιούβας Δημήτριος), Φαρμακοποιοί (Ιατρίδης Πέτρος).

 

Π η γ ή : Παυλόπουλος Ζ. και Παπαγιάννης Γ. ,«Οι Οικογένειες της Μεγάλης Ελλάδας, Τα ονόματα των Ελλήνων στην Πατρίδα των τριών Ηπείρων, Ελληνικός Οδηγός 1921, εκδ. Istopress, ISBN: 978 – 960 – 93 – 3275 – 0».

---

---

---

Παραπομπές

[1] Στο ύψος του νεκροταφείου, πρός το ποτάμι. Εκεί είχαν πρωτοεγκατασταθεί οικογένειες  που είχαν έρθει από τον Αρφαρά Αχαϊας.

[2] Βρίσκεται στην περιοχή της Αγίας Αικατερίνης. Εκεί είχαν πρωτοεγκατασταθεί οικογένειες που είχαν έρθει από το Καίσαρι Κορινθίας.

[3] Τα τοπωνύμια Καλκανάς, Κενταυρέϊκα και Σαϊτέικα υποδηλώνουν ως ονομασίες φυσικά πρόσωπα. Δηλαδή τους πρώτους κατοίκους που εγκαταστάθηκαν εκεί και έδωσαν στην κάθε περιοχή το όνομά τους, όπως Καλκανάς, Κένταυρος και Σαϊτης.

[4] Είχαν πρωτοεγκατασταθεί οικογένειες προσφύγων από την Μικρά Ασία.

[5] Είναι η περιοχή στη μέση του χωριού με κατεύθυνση προς το Γυμνάσιο – Λυκείο, η οποία είχε δοθεί μετά την κατάλυση της τουρκικής κυριαρχίας και την ίδρυση του ελληνικού κράτους ως αποζημίωση και φόρο τιμής στη χήρα του Μάρκου Μπότσαρη, για τις υπηρεσίες που είχε προσφέρει ο Μπότσαρης στον Αγώνα της Απελευθέρωσης.

[6] Βρίσκεται σε απόσταση δύο χιλιομέτρων από τον Μελιγαλά.

[7] Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αριθ. 263, τ. Α΄, 1932.

 

Συγγραφή - επιμέλεια 

                                   email--- kostassxoinos@yahoo.com

τηλέφωνο 6945 83 20 94